Zoeken in deze blog

Translate

vrijdag 8 april 2011

Wereldwandelen (11): G.W. Kriesz (3)

Begin oktober 1913 hield Kriesz een tweede lezing te Rotterdam, ditmaal in de grote zaal van Tivoli.

Lezing Tivoli

Tivoli was oorspronkelijk een schouwburg (later tevens bioscoop) met een café-restaurant gelegen aan de Coolsingel. De belangstelling van de leden van de afdeling Rotterdam der Nederlandsche Reisvereeniging was zo groot, dat ook de kleine zaal erbij moest worden getrokken.
Kriesz had voor deze gelegenheid een stemmig pak aan in plaats van zijn meer gebruikelijke reiskostuum. Hoewel de tekst van papier werd voorgelezen, wijdde hij regelmatig uit en die gedeelten waarin hij geanimeerd vertelde waren verreweg de beste van zijn voordracht volgens het Rotterdams Nieuwsblad.

Toedracht weddenschap

Uit dit verhaal blijkt tevens iets meer over de toedracht van de reis. In Amerika had hij reeds 'diverse marschen van honderden kilometers' gemaakt toen een redacteur van de Denver Post hem voorstelde aan een 70-jarige grijsaard die ook een wandeling van meer dan 100 km had gemaakt. 'Als uw blad er voor betaalt dan neem ik wel aan de heele aarde om te wandelen.' Zodoende ontstond wereldwandeling nummer 1.
Op woensdag 12 november 1913 hield Kriesz 's avonds om acht uur nog een derde lezing te Rotterdam, wederom voor leden van de NRV, getiteld: 'Reisherinneringen en indrukken mijner voetreis om de wereld'. De locatie was het Gebouw voor den Werkenden Stand; dit was een soort ambachtsschool, opgericht in 1895.

'An interesting visitor': de wereldreiziger

In 1922 wordt Kriesz ('an interesting visitor') opnieuw gespot in het Verre Oosten: hij was vanuit Saigon in Hongkong aan komen lopen. Inmiddels was hij volgens de Straits Times bezig aan zijn 3e (!) wereldwandeling. Onder de kop 'A Long Walk. Two Globe Trotters Arrive At Hongkong' was de persontvangst ditmaal in elk geval stukken beter.
Ongeveer vier jaar daarvoor was hij uit Denver vertrokken; alleen het laatste gedeelte door Zuid-Europa en Zuid-Amerika was nu nog te gaan. Het bewuste krantenstuk haalt vermoedelijk de diverse tochten door elkaar: er is nl. sprake van dat er vier man uit Denver zijn vertrokken, waarvan Kriegsz nog als enige in leven is. Het bezoek van 1909 wordt eveneens gememoreerd met behulp van een document als bewijsstuk. Daarnaast had Kriesz een groot boek bij zich met daarin allerlei stempels van lokale beambten.

W.D. Schoeb

Kriesz had veel interessants te vertellen. Zo had hij op Borneo (in 1909?) zeven maanden tussen de koppensnellers gezeten en tevens een Japanner ontmoet die in de hoofden handelde. Hij was verder vol lof over de lokale behandelwijze, speciaal door de Chinezen. Geld werd nog altijd verdiend door de verkoop van prentbriefkaarten. Te Kanton werd hij vergezeld door W.D. Schoeb.

'Schoeb has also the Wanderlust. He has visited many countries and during the war served on the barque Tremad II, which was torpedoed by a German submarine.'

Hoeveel wereldwandelingen?

Het Rotterdams Jaarboekje meldt in 1928: 'de Rotterdammer G.W. Kriesz volbrengt voor de tweede maal een voetreis om de wereld.' Volgens het bovenstaande krantenbericht was dit echter reis nummer drie. In 1926 komt Kriesz in elk geval voor op de passagierslijst van de ss Johan de Witt op zijn terugweg van de Oost.

Tilburg

Begin januari 1935 is Kriesz in Tilburg. In de benedenzaal van de R.K. Werkliedenvereeniging in de Tuinstraat geeft hij een lezing tijdens de nieuwjaarsvergadering.

'Kriegsz die zich een prettig verteller toonde, is een bekende globetrotter, die werkelijk de geheele wereld heeft doorgewandeld. Alle uithoekjes van de wereld heeft hij bezocht en zelfs ondernam hij eens een verboden tocht naar het graf van ,,den held van Molokay" Pater Damiaan.'

'Eenige medailles op de borst gespeld, een groote wereldlandkaart naast zich, een boek met courantenuitknipsels op een tafel aan de andere zijde, zóó toegerust stak hij van wal.'

Met vrolijke opmerkingen vermaakte hij verder het publiek; als spreker had hij inmiddels de nodige ervaring opgedaan. Zelf in het land van de Rijzende zon gaf hij lezingen: hij was op de hoogte van verschillende talen 'en de zeer moeilijke Japansche taal kan hij eenigszins lezen en schrijven.' Tevens toonde hij een krantenpagina uit Japan met zijn portret.

Prentbriefkaarten

Interessant is tevens dat er bij deze gelegenheid wordt uitgewijd over de prentbriefkaarten. Dit was de standaardmethode van wereldwandelaars om in hun levensonderhoud te voorzien.
De kaarten waren allereerst eigenhandig vervaardigd. 'Deze kostten hemzelf 16 centen, de Japanners bijv. betaalden hem slechts 10 cent zoodat de foto's met verlies werden verkocht.' Bij de Chinezen had hij aanmerkelijk meer succes hiermee, want eentje betaalde zelfs 200 dollar.

En zo loopt Gijsbertus Willems Kriesz, een van de avontuurlijkste Rotterdammers van de 20e eeuw, de wereldgeschiedenis in en ook weer uit.

Bronnen
Het nieuws van den dag voor Nederlandsch-Indië 09-01-1911
Rotterdamsch Nieuwsblad 02-10-1913
The Straits Times 11-03-1922
Rotterdams Jaarboekje 1928, p. XXVII
Nieuwe Tilburgsche Courant 08-01-1935

Geen opmerkingen: