Summary
The Dutch Grand Prix at Zandvoort often witnessed important moments in Formula 1 and Grand Prix history: from debuts of little known grand prix drivers through to the introduction of important technological innovations.
The edition of 1971 was no exception with some special homegrown talent, the weeping noice of turbines and awkward crashes at Ferrari.
Mario Andretti
De Amerikanen vaardigden in die tijd nog hun beste coureurs naar Europa af om zich te meten met de wereldtop of de koningsklasse der Formule 1. Mario Andretti debuteerde in de F1 in 1968 voor het team van Lotus, maar bleef zich vooralsnog concentreren op zijn Amerikaanse racecarrière.
Met zijn overwinning in de beroemde 500-mijlen race van Indianapolis (het grootste eendaagse autosportevenement ter wereld) in 1969 was hij daar reeds een levende legende. In 1978 zou hij uiteindelijk ook wereldkampioen worden in de Formule 1 rijdend voor Lotus, daarmee zijn status als een van de groten in de autosportgeschiedenis verder bevestigend.
Debuut
Mario Andretti was een Italiaanse Amerikaan (geboren in 1940 te Montona, tegenwoordig in Kroatië gelegen). Hoewel eerder gespot door Colin Chapman in Amerika, viel ook al gauw het oog van Enzo Ferrari op hem. In 1971 debuteerde hij voor Ferrari in de Formule 1 en gelijk won hij de eerste ronde van het wereldkampioenschap: de GP van Zuid-Afrika.
Andretti op zijn beurt had de leiding van de wedstrijd geërfd met nog vier ronden te gaan toen leider Dennis Hulme uitviel. Een dergelijk, winnend debuut bij de Italiaanse renstal was hem slechts door Giancarlo Baghetti voorgedaan in 1961; alleen Kimi Raikkonen (2007) zou hen dit later nog nadoen.
Thema: veiligheid
Niet alleen de GP van Zandvoort maar het hele seizoen van 1971 stond in belangrijke mate in het teken van veiligheid; de GP van België dat jaar was bijvoorbeeld daarom afgelast. Verbetering van de veiligheid van de rijders zou een steeds belangrijker thema in de autosport worden, onder druk van de coureurs, mede als gevolg van een toenemend aantal doden sinds eind jaren zestig.
De GPDA (vereniging van rijders) wilde eigenlijk een totale vangrailbeveiliging langs de baan. Die aanbeveling was mede voortgekomen uit een privé-test van Jackie Stewart in mei. Dit strookte echter met het idee - er lag inmiddels een principebesluit namens de gemeente - om het circuit te laten verdwijnen (de vangrails vergden een investering van tonnen).
 |
| Bron: www.racehistorie.nl |
Compromis
Als compromis werden enkele dagen voor de wedstrijd op het rechte eind, voor de hoofdtribune, vangrails geplaatst en bij de pits nog ettelijke meters extra. In totaal werd 5 kilometer aan extra vanghekken geplaatst: de totale kosten aan veiligheidsmaatregelen bedroegen 70.000 gulden.
De coureurs zelf klaagden over het algemeen niet over de veiligheid van het circuit, integendeel: Zandvoort werd juist als een van de veiligste racebanen beschouwd. Het afschuwelijke ongeluk van Piers Courage, wiens auto uitbrandde bij Tunnel Oost in 1970, was het eerste dodelijke ongeval met de Formule 1 te Zandvoort (?).
Na deze ingrepen was de baan desalniettemin nog veiliger geworden. Eerdere kritiek gold vooral de hulpverlening op en rond het circuit, die daarom eveneens was herzien. Er waren autonoom opererende ongevallencommando's opgezet die onafhankelijk van alle andere verbindingen via een mobilofoonnet communiceerden.
Trainingen
Verschillende van de coureurs, onder wie Andretti en Regazzoni, waren vroeg in de week naar Zandvoort gekomen om extra op het circuit te kunnen trainen. Regazzoni draaide daarbij op woensdag een officieus nieuw baanrecord van 1.16,9 (een gemiddelde van 196,29 km/h). Wegens de werkzaamheden t.b.v. de veiligheid, konden de trainingen daarentegen pas vrijdagmiddag weer worden hervat. Dit zorgde voor frustratie bij de coureurs, maar iets minder bij de monteurs die zo extra tijd hadden om te sleutelen aan de bolides.
 |
| bron: Nationaal Archief, Collectie Anefo. |
Een foto ('Tijdens de training, 16 juni 1971') toont ons in werkelijkheid Mario Andretti op woensdag in de pitsstraat in zijn Ferrari, met Mauro Forghieri (met hoedje), de technisch directeur van renstal Ferrari, hurkend achter de vleugel. De prominente aanwezigheid van twee mannen van bandenleverancier Firestone (duidelijk te herkennen aan hun jacks) zou een voorbode blijken te zijn van wat er nog stond te gebeuren. Het hele seizoen al waren er grote problemen met bandenleverancier Firestone: die zouden in Zandvoort halverwege het seizoen tot een dramatisch hoogtepunt komen.
 |
| Andretti in actie op de baan. Bron: Deviant Art. |
Firestone
Het jaar 1971 zag de introductie van slicks of profielloze banden in de Formule 1 door Goodyear. Als gevolg daarvan probeerde ook concurrent Firestone de structuur van zijn banden te veranderen. Dit zorgde echter bij de diverse teams voor toenemende vibratieproblemen doordat de zijkant van de band steeds holler werd en onder druk misvormde.
Voor Ferrari waren de problemen met de banden het grootst. Het nieuwe model, de 312B2, had reeds eigen problemen met de wielophanging. De rijders reden dan ook liever in de oudere, qua rijgedrag voorspelbaarder 312B. Die wordt nog altijd tot een van de mooiste bolides uit Maranello gerekend.
'Drama voor Ferrari's'
De belangrijkste gebeurtenissen tijdens de eerste officiële trainingsmiddag op vrijdag waren de ongelukken van zowel Regazzoni als Andretti (en debutant Dave Walker). De kranten kopten dan ook 'Drama voor Ferrari's'. De snelste trainingstijd van stalgenoot Jacky Ickx (1.17,42) - een nieuw absoluut ronderecord - bood slechts een schrale troost bij zoveel pech. Een foto van de Ferrari-pitsmuur die vrijdag toont ons Regazzoni links en Ickx in witte overall ter rechterzijde, met tussen hen in zijn (eerste) vrouw Catherine Blaton. De man rechts met hoed is waarschijnlijk teammanager Peter Schetty.
 |
| De Ferrari pitmuur op Zandvoort. Bron: Nationaal Archief, Collectie Anefo. |
Ongeluk Regazzoni
Nadat Regazzoni, een Zwitser van Italiaanse komaf (die een gelijkenis met Peter Sellers beslist kan doorstaan), aan het begin van de training de motor van zijn 312 B2 (/005) had opgeblazen en de auto in het bos had geparkeerd, verging het hem niet veel beter met de reservewagen. Hij had de pech dat een achterband van de 312 B(/003) van de velg sprong. De Ferrari raakte hierdoor onbestuurbaar en maakte een pirouette. Een betrekkelijk zachte noodlanding bij het Scheivlak was het gevolg.
Regazonni was overigens eerder in 1967 al eens betrokken geweest bij een dodelijk ongeluk op Zandvoort in de Formule 2. Bij zijn eigen F1-debuut voor Ferrari in 1970, eveneens op Zandvoort, was hij 4e geworden.
Ongeluk Andretti
In de laatste minuten van de training was het vervolgens de beurt aan teamgenoot Andretti. Toen hij in zijn 312B2 op het rechte eind met een snelheid van 250 à 270 km/h voorbij de tribunes reed, in notabene zijn laatste trainingsronde, blokkeerden zijn achterwielen plotseling. De wagen slipte en slingerde over de volle breedte van de weg, dook in het struikgewas, rukte enkele takken los en bleef vervolgens een eind verderop beschadigd in het zand steken - slechts tegengehouden door het vanghek vlak voor de Tarzanbocht.
 |
| Bron: Ulrich Schwab, Grand Prix 1971. |
Vlak voor de Tarzanbocht kwam de Italiaanse Amerikaan in het vanghek terecht. Bleek maar ongeschonden stapte hij uit zijn bolide die wellicht dit weekeinde niet meer zal kunnen starten.
Wat er was gebeurd was dat een van de nieuwe, brede banden die hij probeerde van de velg was gelopen. Als vermoedelijke oorzaak werd door Firestone-experts de montage van te brede velgen aangewezen. Die werden daarop uit voorzorg teruggebracht van 17 " naar 15 inch. Recent ontdekte ik op een gespecialiseerde website met exclusieve Ferrari-literatuur een tot op heden nog onbekende foto van deze crash.
De bolide van Andretti geparkeerd in het struikgewas. Bron: www.maranello-literature.com
Het wagenpark van Ferrari (dat maar liefst vijf bolides mee had genomen, waarvan twee reservewagens) was aldus flink beschadigd nog goed en wel voordat de race begonnen was.
Postscript
Aan dit type Ferrari ik ook een persoonlijke herinnering omdat ik eens stiekem in de cockpit ervan gekropen ben in het museum van Donington.
 |
| Those were the days (if only): a very young author seated behind the wheel of a Ferrari 312B at Donington. |
Gerelateerde blogs / More on Zandvoort racetrack
