Zoeken in deze blog

Translate

vrijdag 13 augustus 2010

Brand en de autorensport 1: Zandvoort


Enkele weken geleden, op zo maar een doordeweekse dag (29 juli), overleed een 51-jarige man uit Friesland. Hij reed met zijn Formule Ford tijdens een Experience Day ('beleef de autosport') op het circuit van Zandvoort toen zijn auto reeds in de eerste ronde in brand vloog.
Eenmaal tot stilstand gekomen wist de man zich niet meer uit de bolide te bevrijden. Zijn lichaam moest notabene later elders (te Beverwijk) uit het wrak worden gehaald. De politie is een onderzoek gestart. Bekijk het journaalbericht (in het fries, met ondertiteling).

Summary

The race track of Zandvoort has an unfortunate reputation when it comes to deadly accidents in the early 1970s. The tragic and unnecessary death of Roger Williamson in 1973 was more or less followed by a cover up in the immediate aftermath of the event, and even to this day the authorities are circumspect when describing the nature of the accident.


Ongeluk 1973

Het fameuze circuit te Zandvoort, gelegen in de duinen, heeft een ongelukkige historie als het gaat om dood door verbranding. Op exact dezelfde dag, 37 jaar geleden, verongelukte namelijk de getalenteerde Engelse autocoureur Roger Williamson. Het circuit was net vernieuwd en aangepast met ondermeer vangrails (daarvoor stonden er alleen hekken met kippengaas langs de baan) na een eerder dodelijk ongeluk in 1970, eveneens door verbranding, in dezelfde bocht met Piers Courage. Bekijk de beelden, overigens zonder enig commentaar:



De race van 1973 werd voor het eerst live uitgezonden door de NOS.



Het incident met Williamson in 1973 leidde tot misschien wel de meest afschuwelijke beelden die de Formule 1 ooit heeft geproduceerd. Terwijl David Purley wanhopig probeert Williamson te bevrijden uit het brandende wrak (hij hoorde hem om hulp schreeuwen), kijken de baanposten hulpeloos toe. Mensen die wilden helpen werden zelfs door de politie tegengehouden. Extra wrang was dat Purley goed bevriend was met Williamson; zo deelden zij een hotelkamer te Bloemendaal dat weekend. Bekijk meer expliciete beelden vanaf de plaats van het ongeluk:



Cover-up

De race ging ondertussen gewoon door, ondanks dat er onheilspellende rookwolken boven het circuit hingen. Na afloop was er min of meer sprake van een cover-up. Schuldigen werden er nooit aangewezen; wel werd een soort geheimhoudingsverklaring getekend omtrent de falende hulpverlening.
Of er destijds een onderzoek is ingesteld door de politie is mij niet bekend, maar dat ligt wel voor de hand. Volgens de lijkschouwing was Williamson door inademing van gassen om het leven gekomen. Het technisch rapport van de FIA verklaarde de leeglopende linker voorband tot oorzaak van het ongeluk. Hierdoor schoot de wagen vol gas met 220 kilometer per uur rechtdoor in de bocht. Wel werd geconstateerd dat de vangrail verkeerd was geplaatst.
Dood door inademing toonde volgens teameigenaar Tom Wheatcroft aan dat de schuld wezenlijk bij de organisatoren lag met hun trage reactie. Purley kreeg de George Medal toegekend: de hoogste onderscheiding voor burgers wegens betoonde moed. Het programma Andere Tijden besteedde al eens in 2004 een prima uitzending aan dit ongeluk.


Cor Mooij

De foto's van de aanwezige Cor Mooij wonnen hem in 1973 de 1e prijs van de prestigieuze organisatie World Press Photo in de reeks Series. Ik haal er hier twee beelden uit die symbool moeten staan voor de wanhoop enerzijds en de afschuw anderzijds.




Zelfs de huidige omgang van Circuitpark Zandvoort met het ongeluk getuigt niet van heel veel tact: 'On lap eight, Roger Williamson had the misfortune of testing one of the new Armco barriers.' Een verkeerd soort understatement bij een dodelijk ongeluk mijns inziens. Wel geeft men op de website ronduit toe dat de baanposten niets deden.

Ronnie Peterson

Zelf koesterde ik jarenlang een stukje van de prachtige Lotus bolide van Ronnie Peterson, nadat deze tijdens trainingen in 1974 uit wederom dezelfde bocht bij Tunnel-Oost was gevlogen. Wij woonden namelijk pal achter het circuit in de Lorentzstraat. Met watten in mijn oren en een luier over mijn hoofd (volgens mijn moeder had ik een hekel aan het racegeluid) stond ik al vroeg langs de baan. Of ik de crash toen ook daadwerkelijk gezien heb, weet ik eigenlijk niet meer; wel dat ik nog rondom het wrak heb gelopen. Helaas ging dit reliek bij een verhuizing verloren.



Ronnie Peterson was, waarschijnlijk mede daardoor, mijn grote held tot dat hij in 1978 tijdens de start van de Grote Prijs van Italië crashte. Ook zijn wagen vloog in de brand na een aanrijding maar hij werd gelukkig snel bevrijd door andere coureurs. Desondanks overleed hij een dag later toch wegens medische complicaties.

Barbro Edwardsson

Pas zeer recent kwam ik erachter dat zijn wonderschone vrouw Barbro Edwardsson zo'n tien jaar later zelfmoord heeft gepleegd. Dit stukje is dan ook eigenlijk een klein eerbetoon aan haar, want zij was zonder twijfel het mooiste wezen dat ik tot dan toe ooit had gezien. Slechts mijn jeugdvriendinnetje Annemieke van Wijk kon daar tegenop.




Nawoord d.d. 17 januari 2011
Ik wist in eerste instantie niet zeker of de trainingscrash van Peterson in 1974 of 1975 was gebeurd. Raadpleging van de bekende naslagwerken van Ulrich Schwab getiteld Grand Prix heeft geleerd dat het inderdaad in 1974 is geweest. Daarmee betreft dit incident een van mijn vroegste persoonlijke herinneringen.
Vergeet echter  niet het vervolg te lezen, want ook in 1973 crashte er een soortgelijke Lotus op Zandvoort!

Welke crash zag ik precies? Context, authenticiteit en herinnering: Zandvoort (2)


Gerelateerde blogs

Brand en autorensport (2): Le Mans 1955
Bij de dood van een filmster: Elizabeth Taylor en Henry Wijnberg
De geschiedenis van de racehelm (4): de jaren zeventig

donderdag 12 augustus 2010

De gevaarlijkste bocht ter wereld?



Wie naar het Ossario bij Pasubio wil (zie mijn blog Vakantie) zal, behalve een prachtige rit door de bergen over uitdagende passen, tevens bovenstaande bocht moeten nemen.

De ronding van de bocht lijkt relatief ongevaarlijk, maar de Italiaanse wegendienst denkt daar kennelijk heel anders over! De argeloze bermtoerist wordt er met een waar spervuur aan borden aan herinnerd wat er zoal mis kan gaan: van vallende rotsen tot en met overstekende koeien; slipgevaar bij regen en ijzel etc.



En, geloof het of niet, toen ik was uitgestapt om foto's te nemen kwam er notabene een pick-up met twee wegwerkers langsgereden. En inderdaad: achterin lagen nog meer verkeersborden!

Of het nu was omdat ik er stond of dat zij slechts ter controle langs reden, op dat moment zagen zij er in ieder geval vanaf nog meer borden te plaatsen. Of zou deze plek soms gebruikt worden als een opslagplaats voor overtollige borden?



Jullie zijn hoe dan ook gewaarschuwd!

Over verkeersborden en de mannen en vrouwen van de wegendienst mogen we overigens niet te licht denken. Uiteraard zijn ze aan allerlei voorschriften gebonden met het oog op internationale standaardisatie. Ik heb ooit wel eens een kort item gezien (volgens mij in Top Gear) over de vrouw die gedurende tientallen jaren in Engeland de verkeersborden ontwierp (en dat bleek nog een heel gedoe m.b.t. de juiste ontwerpen). Bekijk een overzicht van de in Nederland voorkomende borden:

http://mediatheek.thinkquest.nl/~klb019/

Ook achter de wereld van de gebruikte pictogrammen gaat trouwens een hele wetenschap (en taal) schuil.

http://igitur-archive.library.uu.nl/student-theses/2006-0324-080940/1.html

Toch zijn de meeste mensen het er wel over eens dat er tegenwoordig te veel borden zijn, waardoor het waarschuwende effect vanzelf afneemt. In ieder geval in Nederland bestaat er uiteraard ook al een Meldpunt Verkeersborden:
http://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verkeersveiligheid/verkeersborden-en-verkeersregels

En zou er al een museum voor het verkeersbord zijn? Van sommige, gewilde exemplaren is bijvoorbeeld bekend dat ze wel eens worden gestolen. Nee, hoe meer ik erover nadenk hoe meer ik tot de slotsom kom dat dit eigenlijk een ideaal onderwerp voor archivarissen is ... Hoe ze bijvoorbeeld te ordenen? Op formaat (driehoeken, ronde, vierkant, rechthoekige etc.)? Of toch maar op kleur?

zondag 1 augustus 2010

Onthullingen 2: Peter Mandelson


Memoires zijn de traditionele manier van bekende mensen om een kijkje in de keuken te geven van hun voormalige leven. Hier kunnen zij tevens 'hun' kant van de waarheid belichten.
Half juli zorgde Peter Mandelson in Engeland voor veel sensatie door de publicatie van The Third Man. 'Mandy' heeft, behalve een reeks van hoge (regerings)functies, vele bijnamen waaronder de Prince of Darkness. Tegenwoordig is ie tevens Lord Mandelsohn of Foy and Hartlepool.

Een en ander ging uiteraard gepaard met een uitgekiende mediacampagne (o.a. voorpublicatie in The Times), waarin ook nader op zijn (ijdele) imago werd ingegaan. Bekijk het promotiefilmpje:

http://www.youtube.com/watch?v=0YiqnJDrmTM

Enige tijd terug stond er ook een schaamteloze foto in een Engelse krant van Mandy bij zijn favoriete 'deli' (delicatessenzaak): Nonna's in Camden. De foto stond bij een interview met hem in The Sunday Times Magazine van 27 september 2009 - helaas niet reproduceerbaar [degene die deze voor mij digitaal weet te verkrijgen, mag een onderwerp voor een volgend blog kiezen]. Voor een desondanks interessante beschrijving van de foto:

http://www.thefreelibrary.com/Hartlepool+it+ain't+...portrait+of+Lord+Mandy+in+his+deli+element-a0208561283

Mandelson geeft in het boek vooral inzicht in de permanente staat van 'political infighting' binnen de Labour-partij. Hij is daarvoor, samen met Alastair Campbell, een van de meest aangewezen personen. Mandelson wordt verantwoordelijk geacht voor de hele opzet van New Labour: het weer verkiesbaar maken van het oude Labour, na jaren van socialistisch dogmatisme in de jaren zeventig en tachtig.

Met de snelle publicatie van zijn eigen memoires (het boek zou in vijf weken geschreven zijn), probeerde Mandelson tevens de wind uit de zeilen te nemen van de memoires (een autobiografie getiteld The Journey) van Tony Blair die binnenkort (begin september) verschijnen. Geruchten gaan zelfs dat Blair zou hebben geprobeerd via de uitgever eerdere publicatie van het boek van Mandelson te voorkomen. Blair heeft overigens recent aangekondigd dat de niet onaanzienlijke opbrengsten gaan naar een organisatie die Britse gewonde militairen helpt met revalidatie. Dit werd door sommigen als 'blood money' afgedaan.
De memoires van Mandelson worden door de recensenten in ieder geval beschouwd als een duidelijke afrekening met Blair in het bijzonder. En als verdere reactie heeft ook Gordon Brown bekend gemaakt met memoires te komen in november, maar erg spannend (laat staan onthullend) zullen deze hoogstwaarschijnlijk niet zijn; ze gaan vooral over de financiële crisis.

Hoewel de memoires van Mandelson binnen de Labour-partij voornamelijk als indiscreet en prematuur zijn afgedaan, hebben ze wel degelijk grote historische waarde. Ter onderstreping van 'zijn' waarheid organiseerde Mandelson tevens een aparte bijeenkomst met journalisten, waarin zij inzage kregen in een aantal onderliggende documenten - een nieuwe manier van waarheidsvinding. Op televisie schijnt het zelfs al voorgekomen te zijn dat Alastair Campbell sms'jes van andere Labour-prominenten heeft laten zien.

Bekijk de documenten:

http://tweetminster.tumblr.com/post/819165443/pre-1997-source-material-from-peter-mandelsons-the

Enig rumoer ontstond er nog kort vanwege enige passages over prins Charles, de immer wijfelende prins van Wales. De BBC op haar beurt kwam onder vuur te liggen omdat het een vrijwel kritiekloos platform bood op radio en televisie ter promotie van het boek. De BBC is de afgelopen jaren al vaker beschuldigd van een (te) pro-Labour standpunt. Als reactie op de kritiek, verklaarde presentator Jeremy Clarkson daarom kort en bondig: 'Don't buy it'.

En, goed nieuws voor Nederland: Mandy blijkt zeer te spreken over Euro-commissaris Kroes! Zie de reportage van NOVA:

http://www.novatv.nl/page/detail/uitzendingen/7958/Peter+Mandelson%3A+The+Third+Man/#

Onthullingen 1: Top Secret America


De Washington Post heeft als krant een traditie als het gaat om onthullingen. Recent heeft het een tweejarig onderzoek afgerond geleid door zo'n twaalf journalisten naar 'Top Secret America'. Sinds de terreuraanslagen van 9/11 is een waar supernetwerk van inlichtingendiensten en diensten ter bestrijding van terreur en binnenlandse veiligheid ontstaan. Het overzicht wie wat doet is inmiddels zoek.

Verspreid over het land hebben zo'n 854.00 mensen de bevoegdheid te werken met 'top secret' materiaal. Dat klinkt alvast erg veel en contraproductief, want zouden juist niet zo min mogelijk mensen hiermee moeten mogen werken?
Maar liefst 1.271 overheidsdiensten en 1.931 bedrijven zijn actief in terreurbestrijding, inlichtingenwerk en nationale veiligheid. Veel van de diensten doen hetzelfde werk, zoals het in kaart brengen van de geldstromen van en naar terreurnetwerken.
Slechts een handjevol hoge functionarissen ('Super Users') mag op de hoogte zijn van alle activiteiten, maar voor hen is het al te veel om bij te houden. Minister van Defensie Robert Gates heeft zich inmiddels afgevraagd of men niet meer (informatie) heeft dan nodig is ...
Daarmee zou de bureaucratie misschien wel voor het eerst zijn eigen doelen voorbij zijn gestreefd, een zeer interessant gegeven in het huidige informatietijdperk!

Bekijk de website over Top Secret America:

http://projects.washingtonpost.com/top-secret-america/

De wijze van presentatie biedt als database m.i. interessante mogelijkheden qua structuur voor toekomstige toegankelijkheid bij digitale (overheids)archieven vanwege hun vaak onderlinge, groepsgewijze relaties. Mensen zullen vaker thematisch gaan zoeken in plaats een inventaris van een bepaald ministerie door te pluizen. Qua uitgangspunt, was PIVOT - handelingen van de overheid - misschien helemaal zo gek nog niet.

Vierde macht

De krant spreekt zelf van het ontstaan van een vierde macht waar nauwelijks controle (meer) over wordt uitgeoefend. Onder het mom van nationale veiligheid wordt vrijwel elke tegendiscussie gesmoord en zijn er onbeperkte financiën beschikbaar gesteld.
Amerika heeft overigens ook hier een traditie hoog te houden.
Al meer dan een halve eeuw geleden, waarschuwde scheidend president Eisenhower voor het ontstaan van een militair-industrieel complex. De hoge uitgaven aan defensie ten tijde van de Koude Oorlog en het escalerende Vietnam-conflict gaven hem op dat punt zeker geen ongelijk.
En de afgelopen decennia zijn er de 'conspiracy theorists' die de overheid in het geheel niet vertrouwen. Of het nu over UFO's gaat (Roswell), de moord op Kennedy, de landing op de maan of (juist) 9/11 gaat; zij wantrouwen alles. Plus Amerikanen houden sowieso niet erg van 'big government', dat min of meer gelijk staat met socialisme.

'Lariekoek'

De rol van veiligheidsdiensten is natuurlijk ook in de hele Irak-oorlog een heikele kwestie. In een recente uitspraak voor de Chilcott Inquiry - het onderzoek in Engeland naar deze oorlog (dat zich vooral richt op de besluitvorming) - sprak voormalig vice-premier Prescott nogal denigrerend over hun kwaliteiten: de geboden informatie was niet veel meer dan 'titletattle' (lees oudewijvenpraat) oftewel kletskoek.

http://www.iraqinquiry.org.uk/

Bekijk reeds vrijgegeven documenten m.b.t. de oorlog:
http://www.iraqinquiry.org.uk/transcripts/declassified-documents.aspx


Nederland: superministerie?

In 2005 bepleitte de Commissie Brinkman nog voor een Ministerie van Veiligheid, een gecombineerd ministerie van Binnenlandse Zaken en Justitie. Het betrof hier vooral bundeling van krachten wegens alle vormen van criminaliteit.

Lees hierover de scriptie van S.E. Planken:
http://oaithesis.eur.nl/ir/repub/asset/4629/Scriptie%20Sven%20Planken%2017102008%20Ministerie%20van%20Veiligheid.pdf

Dit superministerie is er niet gekomen (wel de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding; in Nederland zijn, ter vergelijking, ongeveer twintig instanties betrokken bij terrorismebestrijding), maar gedachten over samenvoeging van politie en justitie of vorming van één groot nationaal politiekorps keren om de zoveel jaar terug.

Lees de toekomstvisie van het Verwey-Jonker instituut over veiligheid en privacy anno 2030:
http://www.verwey-jonker.nl/doc/vitaliteit/D0543440.pdf