Data
Twee computerwetenschappers, Steven Skiena en Charles B. Ward, hebben aan de hand van data een nieuwe lijst samengesteld en ook nog eens uitgebreid in boekvorm toegelicht: Who's Bigger: Where Historical Figures Really Rank (Cambridge 2013) Zij hebben diverse metingen gedaan omtrent iemands reputatie en die samengevoegd tot een soort cöefficient.
Historici geven overwegend een persoonlijke mening, weliswaar op basis van iemands prestaties, maar toch. En welke zijn dan precies de prestaties van beroemde mensen als Hitler, Stalin of Marx? Het oplossen van de Duitse werkloosheid in de jaren dertig, het over de kling jagen van miljoenen mensen of het opkomen voor de rechten van de arbeider? Kortom: lastige materie waar historici zich tegenwoordig liever niet meer aan branden.
Methode
Belangrijkste bron voor de metingen (i.p.v. meningen) van Skiena en Ward vormt Wikipedia, aangevuld met diverse correctiemechanismen. Algoritmes zijn hun belangrijkste tool.
De pagina's of lemma's zijn gebruikt voor metingen inzake 'quantities that should correspond to historical significance.' Zo zegt de lengte van een lemma iets over iemands belangrijkheid, maar bijvoorbeeld ook het aantal lezers en links naar andere pagina's. Die gegevens zijn vervolgens samengevoegd m.b.v. een statistische methode: factoranalyse.
Tot slot is er ook nog gekeken in miljoenen gescande boeken op het voorkomen van namen, met name bij wijze van correctie ten opzichte van het heden. Anders zouden personen als Miley Cyrus of Barack Obama (111) onverantwoord hoog in de lijst zijn geëindigd. De data zijn verder op een aantal wijzen gecategoriseerd (sport, beroemdheden etc.): zie verder de uitvoerige website met alle data.
De lijst: top 50
- Jezus
- Napoleon
- Mohammed
- William Shakespeare
- Abraham Lincoln
- George Washington
- Adolf Hitler
- Aristoteles
- Alexander de Grote
- Thomas Jefferson
- Hendrik VIII
- Charles Darwin
- Elizabeth I
- Karl Marx
- Julius Caesar
- Koningin Victoria
- Maarten Luther
- Jozef Stalin
- Albert Einstein
- Christofer Columbus
- Isaac Newton
- Karel de Grote
- Theodore Roosevelt
- Wolfgang Amadeus Mozart
- Plato
- Lodewijk XIV
- Ludwig van Beethoven
- Ulysses S. Grant
- Leonarda da Vinci
- Augustus
- Carl Linnaeus
- Ronald Reagan
- Charles Dickens
- Paulus (apostel)
- Benjamin Franklin
- George W. Bush
- Winston Churchill
- Dzenghis Khan
- Carolus I (Charles I)
- Thomas Edison
- Jacobus I (James I)
- Friedrich Nietzsche
- Franklin D. Roosevelt
- Sigmund Freud
- Alexander Hamilton
- Mahatma Gandhi
- Woodrow Wilson
- Johan S. Bach
- Galileo
- Oliver Cromwell
Enkele conclusies
De hele exercitie is gedaan 'to understand and interpret the past' op een nieuwe manier: digitale tijden vragen zogezegd om andere meetinstrumenten. Ook meer traditionele historici zullen daar mee moeten leren leven. En tenslotte ligt de hele canon-hausse ook al weer enige tijd achter ons.
De top 50 overziende miste ik persoonlijk vooral de Britse admiraal Horatio Nelson, voor wie slechts een schamele plaats 219 rest. De enige nog levende persoon in de top 50 is George W. Bush wiens prestaties bijvoorbeeld hoger worden ingeschat op historische schaal dan Winston Churchill. De voormalig president staat overigens tegenwoordig vooral bekend als schilder, waarmee hij overigens (vast onbewust) een parallel creëert met Churchill. Binnenkort krijgt Bush zelfs een heuse tentoonstelling in zijn eigen bibliotheek.
 |
| George W. Bush aan het werk, achter zijn ezel. |
Creatief
Opvallend hoog genoteerd (4) staat William Shakespeare, vormgever van de Engelse taal; geen geringe prestatie overigens. En ook de introductie van het 16e-eeuwse religieuze schisma in de Westerse wereld door Maarten Luther (17) valt nog immer niet te onderschatten. Johannes Gutenberg daarentegen staat op plaats 328: wellicht dat de uitvinder van de boekdrukkunst in digitale tijden op minder sympathie kan rekenen?
Interessant is verder om te zien dat creativiteit van kunstenaars en wetenschappers hoog scoort op de lijst. Dat lijkt mij zeker een winstpunt ten opzichte van meer traditioneel gehuldigde standpunten van historici omtrent het primaat van politieke en militaire geschiedenis. Dat geldt eveneens voor de opname van twee vrouwen in de top, zij het dat ze nog niet de top-10 halen. De enige andere vrouw in de top 100 is overigens Joan d'Arc (95).
Te pro-westers
De lijst vertoont vooralsnog een sterke Angelsaksische bias, mede vanwege de oorsprong van Wikipedia, maar ook wegens het exclusieve gebruik van de Engelstalige pagina's door de onderzoekers. Dit resulteert ook anderszins in een nogal pro-Westerse, pro-Amerikaanse, pro-Britse uitslag.
Daarmee is het wellicht toch geen goede volledige reflectie van nieuwe tijden, maar eerder een tussenstand van veranderende tijden - en meer bepaald volgens de nieuwe Wikipedia-norm. Voor alle duidelijkheid: de lijst (en het boek) is veel langer en dus komen historisch belangrijke personen als Boedha (101953) of Confucius (134) wel degelijk voor.
Waar blijven de Nederlanders?
Er is op het thuisfront goed nieuws en slecht nieuws. Vincent van Gogh staat op nummer 1 in de lijst van moderne kunstenaars en Rembrandt van Rijn op 4 bij de traditionele kunstenaars.Verder is het even zoeken naar Willem van Oranje die natuurlijk als William the Silent wordt opgevoerd: plaats 690. Dat is een plaatsje achter Britney Spears ('Oops, I did it again')- als ultieme vorm van belediging wellicht, hoewel Miley Cyrus daar tegenwoordig nog geschikter voor is.
Antonie van Leeuwenhoek staat op 695 en Christiaan Huygens op 715. Huygens wordt overigens mede opgevoerd als 'writer of early science fiction': dat was nieuw voor mij, maar blijkt niet onjuist vanwege zijn laatste werk Cosmotheoros. Johan Cruyff staat op 2907, een plaatsje achter acteur Steve McQueen (geen slecht gezelschap, lijkt mij).
Foutmarge
Michiel de Ruyter wordt merkwaardig genoeg niet geclassificeerd; waarschijnlijk vanwege een technisch mankement: dat krijg je al gauw met computers. Maarten Tromp staat met een score van 2.644 op plaats 12263. De score van De Ruyter is beduidend beter en net iets lager dan Cruyff: 3.690 om 3.576 ter vergelijking.
Tot slot wordt ook Nederland zelf, als land, geclassificeerd op de 41e plaats: achter Pakistan bijvoorbeeld. Gevoelsmatig zou ik eerder zeggen ergens tussen 20-30. Ik ken eerlijk gezegd geen beroemde Pakistanen, behalve enkele cricketers (om maar iets buitenissigs te noemen).
Maar Nederland staat bijvoorbeeld ook achter landen als Argentinië of Zuid-Korea. En met Canada op 4 en Brazilië op 18, ben ik van mening dat op het landenklassement nog wel het meeste af te dingen valt.
Bronnen
http://www.theguardian.com/books/2014/jan/30/whos-most-significant-historical-figurehttp://www.newrepublic.com/article/115669/ranking-historical-figures-skiena-and-wards-whos-bigger-reviewed
