Open archief communisme Bulgarije

Van wie zijn archieven eigenlijk? Van organisaties, archiefdiensten of gewoon van de mensen c.q. het volk? Deze vraag is met name relevant voor landen met een niet-democratische rechtsstaat in het verleden en of waar mensen grootschalig zijn bespioneerd en wier eigen private verleden deels in officiele staatsarchieven ligt opgeslagen.

Summary
The Bulgarian president has announced new initiatives to address his country's past through opening up its archives of communist repression. After twenty-five years there should now be free access to these records.

Bulgarije

In Bulgarije is een discussie opgelaaid over wat te doen met bepaalde archieven uit het communistische verleden. President Rossen Plevneliev vindt dat de archieven van de communistische veiligheidsdienst, Darzhavna Sigurnost, volledig openbaar moeten worden. Die archieven dienen volgens hem tevens te worden gearchiveerd, gedigitaliseerd en te worden overgegeven aan de nationale archiefdienst.

Symboliek 1 februari

Ter gelegenheid van de derde nationale verzoeningsdag op 1 februari, als blijk van erkenning voor de slachtoffers van het communistische regime, hield hij afgelopen zaterdag een videoboodschap. De datum zelf verwijst naar een bekende historische gebeurtenis uit 1945 toen vele tientallen mensen ter dood werden veroordeeld.

President Plevneliev, zelf lid van de centrumrechtse partij, constateerde dat er veel tijd en moeite is gepleegd om de archieven gesloten te houden waardoor tussentijds de waarheid kon worden gemanipuleerd. De gebrekkige evaluatie van misdaden onder het communisme, beschouwt hij inmiddels als de belangrijkste fout uit de periode van transitie.

Openbaarheid

"There's nothing left to hide after 25 years. Let everybody have access to these records, instead of having a mediator read the archives for us," Bulgaria's head of state noted, according to reports of Sega daily.
"There is no need for a mediator between us and the truth. All citizens and students in secondary and higher education have the right to learn the truth about the secret services of the totalitarian regime firsthand. Let us once and for all put an end to speculations surrounding DS, let us put it in the State Archives and provide universal access to it in an intelligent way, like European countries did a long time ago," Plevneliev said.

Commissie

Gevelbord van COMDOS. Bron: targetbrussels.be

Het archief wordt nu nog beheerd door een onafhankelijke commissie (COMDOS) die als enige vrije toegang heeft tot de dossiers.

Onderzoeken die de commissie naar de archieven deed, wezen uit dat politici, parlementariërs, diplomaten, journalisten en wetenschappers in dienst waren van de veiligheidsdienst. Het communistische regime werd in 1989 omver geworpen. Bij de toetreding tot de Europese Unie in 2007 werd het archief voor de commissie opengesteld.

De commissie bestaat uit in totaal negen personen (en niet 13.000, waar sprake van is in de Nederlandse pers; dit aantal slaat vermoedelijk eerder op het aantal onderzochte personen of uitspraken) en beheert archieven uit de periode 1944-1991. Zij staat onder supervisie van het parlement en huist sinds 2011 in een nieuw gebouw te Sofia naast de opera.

Stapels met dossiers te COMDOS. Bron: targetbrussels.be

Mythes

Het werk van de commissie heeft volgens de president als een rem op de maatschappelijke vooruitgang of openheid gefungeerd.

"Instead of doing that, there have been unceasing attempts to create a parallel reality and myths about Todor Zhivkov being a man of the people, about the "good" DS agents who did not work for the party but for the state, etc., conveniently forgetting about labor camps, prisons and the terror exercised by these same professionals over the Bulgarian people," Plevneliev declared.
Bulgaria's President claimed that a number of political formations had tried to keep the truth about the secret service of the totalitarian regime partially hidden.
"Enough is enough! Let us close this page in a dignified way, enough damage has been incurred through its half-hearted reading," he stated.

Todor Zjivkov (1911-1998) was de belangrijkste Bulgaarse leider onder het communisme.

Parallellen

De ontwikkelingen in Bulgarije, een land dat momenteel nogal onder vuur ligt in Europa vanwege zijn migranten, vertonen daarmee interessante parallellen met het lot van de voormalige Stasi-archieven uit Oost-Duitsland. Sinds 2008 bestaat er dan ook tevens een Europees netwerk van landen met geheime politiearchieven om deze gedeelde problematiek te exploreren.


Bronnen:
http://www.novinite.com/view_news.php?id=157791
http://www.telegraaf.nl/buitenland/22261048/___Open_archief_communisme___.html
http://www.iiccr.ro/en/press/press_releases/partnership_between_iiccmer_and_the_authority_that_manages_the_archives_of_the_former_communist_secret_services_in_bulgaria/
http://www.comdos.bg/
http://www.targetbrussels.be/article/bulgarian-archive-blog
http://eureconciliation.wordpress.com/national-institutions-responsible-for-the-investigation-and-archival-of-communist-crimes/


Inzet: foto van het herdenkingsmonument te Sofia.