Zoeken in deze blog

Translate

donderdag 14 maart 2013

De racehelm in de 21e eeuw (3): gelegenheidshelmen

Het nieuwe F1-raceseizoen 2013 staat voor de deur, maar één ding staat al vast: de eenmalige of unieke gelegenheidshelm is inmiddels deze term geheel ontgroeid en een compleet eigen leven gaan leiden. Coureurs veranderen gedurende een seizoen steeds vaker van design (en helm) om een variëteit aan redenen. De helm is inmiddels zelf de boodschapper geworden.

Prijsvraag


De gelegenheidshelm, een speciale helm gedragen voor slechts 1 race in het seizoen, is min of meer begonnen als prijsvraag voor fans om de racehelm van hun favoriete coureur te mogen ontwerpen. Gerhard Berger was de eerste coureur die dit principe in 1995 introduceerde voor de GP van Portugal.
In de daaropvolgende jaren gebeurde dit meestal wel één keer per jaar door een coureur. Maar in de afgelopen jaren draagt bijna iedere coureur wel zo'n ontwerp-prijsvraag helm gedurende het seizoen. In de GP van Duitsland in 2009 kwamen bijvoorbeeld zowel Timo Glock (onderstaand) als Nick Heidfeld met een dergelijke helm aanzetten.

Actiehelm


De prijsvraag kan aan een bepaald evenement of actie worden verbonden, meestal door de coureur zelf bepaald (bv. verkeersveiligheid), sponsorgerelateerd zijn of een meer persoonlijke reden hebben. Dergelijke helmen worden achteraf meestal geveild ten bate van het goede doel: een eigen stichting van de coureur of anderszins.

Monaco special


Na zijn voorzichtige entree midden jaren negentig kreeg de gelegenheidshelm een tweede, geheel eigen podium: de GP van Monaco. Hier is Kimi Raikkonen sinds 2004 de trendsetter en zoals wel vaker in dit soort gevallen is het eerste probeersel meteen het beste.


Gedeeltelijk betreft het tevens sponsoracties. Dit geldt meer speciaal sinds 2005 voor de coureurs van McLaren en hun met diamanten bezette racehelmen. De sponsor, het Zwitserse Steinmetz, is namelijk diamantair.

Met diamanten bezet stuurwiel voor Kimi Raikkonen in 2006.

Tegenover het bling van de diamanten plaatst Fernando Alonso sinds 2011 een speciale gouden helm (zie inzet). En om de algehele trend weer te geven: in 2012 droegen al minstens zeven coureurs (Vettel, Alonso, Raikkonen, Pic, Vergne, Grosjean en Perez) een speciale helm alleen voor dit raceweekeinde.

Vettel glitter


De gelegenheidshelm is sinds 2008 beslist naar nieuwe hoogtes gebracht door Sebastiaan Vettel die na elke winnende race (en hij wint vaak) maar ook anderszins graag van design wisselt. Hierbij geeft hij vooral de voorkeur aan een blinkende of glimmende helm, waarvan de glitterhelm (Singapore-editie) eigenlijk weer een afgeleide is.
Zijn obsessie met het eigen helmontwerp als statement lijkt inmiddels aanstekelijk te hebben gewerkt op zijn collega's. De racehelm is daarmee onderhand bijna een fashion-statement geworden die op details per seizoen of zelfs per race kan veranderen.

Tribuuthelm


Verandering van het helmdesign kan ook een meer personlijke reden hebben: als eerbetoon aan iemand anders. Voor de een kan dit een speciaal tribuut zijn aan zijn vader, zoals bij Felipe Massa in Brazilië 2012: i.p.v. de eigen (lands)combinatie geel/blauw, kwam hij met oranje/blauw aanzetten.


Sergio Perez had gedurende de GP van Monaco in 2012 een speciale boodschap achterop zijn helm voor een zieke, Mexicaanse cultureel icoon: Roberto Gomes Bolanos. In 2011 kwam Lewis Hamilton in India met een eerbetoon aan Bob Marley wegens diens 30-jarig overlijden.



Ook overleden collega's, vrienden of uitzonderlijke gebeurtenissen vallen hieronder. Gedurende de GP van India in 2011 droegen bijna alle coureurs kentekenen van hetzij Dan Wheldon (RIP Dan) of motorcoureur Marco Simoncelli (startnummer 58). Jarno Trulli droeg zelfs diens helmdesign.
Ook grote (inter)nationale rampen vallen hieronder. Vanwege de aanslagen op het WTC ('9/11') droegen diverse coureurs tijdens de GP van Amerika in 2001 als eerbetoon speciaal de Amerikaanse vlag, hoewel de terreuraanslag aan vele nationaliteiten het leven eiste.



Retrohelm


De tribuuthelm kan op zijn beurt deels ook retro van design zijn, d.w.z. dat als basis de helm van een andere coureur wordt gebruikt. Dit gold bv. voor Kimi Raikkonen (als James Hunt) en Vergne (als Jean Alesi) in Monaco 2012. Vergne deed dat onder meer omdat Alesi dat weekeinde meedeed aan de Indy 500.



Lewis Hamilton droeg tijdens de GP van Brazilië in 2011 een speciale helm die meer dan ooit geïnspireerd was op die van zijn idool Ayrton Senna. Meerdere coureurs vereren de uiterst herkenbare helm van Senna.



Landenhelm


Vroeger droegen coureurs vaak de nationale kleuren van hun land duidelijk zichtbaar op de helm samen met de eigen naamsvermelding. Dit principe is inmiddels deels losgelaten ten faveure van reclame; bij meerdere teams als Red Bull, McLaren en Mercedes ligt het design van de helm al min of meer vast vanwege de sponsorlogo's. Michael Schumacher zou overigens hebben verklaard dat de Duitse nationale kleuren op zijn helm niet langer nodig waren, omdat iedereen wel weet dat ie een Duitser is.
Een deel van de coureurs draagt nog altijd de landskleuren als basiskleuren voor het design, maar dat aandeel is slinkende. Tien van de 22 coureurs hadden in 2011 de landskleuren verwerkt in hun helm; nog eens vier hadden een duidelijke verwijzing naar een kleine landsvlag. In 2012 lag deze verhouding op 9 van de 24 en nog vier met speciale kentekenen. Onderstaande helm van Charles Pic (uitvoering 2012; inmiddels zijn de kleuren gewijzigd) op basis van de Franse landskleuren en met symbolen en naam is een modern toonbeeld van hoe het eigenlijk hoort.



Landenhelm nieuwe stijl


Tegenwoordig lijken de rollen steeds meer omgedraaid: als coureurs in een bepaald land rijden, willen zij nog wel eens de nationale vlag (of andere symbolen) van dat land als uitgangspunt voor een gelegenheidshelm nemen. Hier geldt Jenson Button als trendsetter. Hoewel zijn helmdesign in de basis al Brits is (met de Union Jack), komt hij toch vaak met een speciale editie voor de Britse grand prix.
Omgekeerd gebeurt het steeds vaker dat coureurs hun aanwezigheid in een bepaald land vieren met een speciale landeneditie-helm. Met name Lewis Hamilton, die zijn helmen zelf ontwerpt. lijkt steeds vaker van dit principe gebruik te maken. Recent maakte hij overigens bekend na te denken over een eigen museum voor zijn trofeëen en helmen.



Helmen dragen dus steeds vaker een boodschap uit. Maar die boodschap mag alleen geen tekst bevatten. Tijdens de GP van Amerika in 2012 moesten zowel Hamilton (beledigend) als Vettel (reclame) hun helm op dit punt aanpassen.



Gerelateerde blogs:

De racehelm in de 21e eeuw
De racehelm in de 21e eeuw (2): glitterhelmen


Bronnen:

Voor de echte liefhebber heb ik een speciale lijst gemaakt op Wikipedia met unieke racehelmen, als onderdeel van een breder lemma over de geschiedenis van de racehelm!

maandag 11 maart 2013

Pausverkiezing (2): de procedure

Morgen begint het conclaaf. Aan het conclaaf mogen alleen kardinalen jonger dan 80 jaar meedoen. Een conclaaf dient binnen uiterlijk drie weken na het heengaan van de paus te beginnen.

Summary
During the conclave voting takes place twice a day in the splendid surroundings of the Sistine chapel until a new pope is chosen. During each meeting, one held in the morning and one in the afternoon, two votes each take place. The slips of paper are immediately burned causing black or white smoke outside the chapel for the onlookers.

Preconclaaf


De periode van de ' Sede Vacante' tot aan het conclaaf wordt tegenwoordig ook wel als pre-conclaaf aangeduid: alle aanwezige kardinalen (incl. de niet-stemgerechtigden) vergaderen dan in Rome over de te volgen procedure.
Op de dag van de eigenlijke afsluiting, vindt in de middag een soort eerste proefstemming plaats om te kijken welke kandidaten in het algemeen de ronde doen. In de ochtend volgend op de dag van de afsluiting begint de eigenlijke stemming.

Geheimhouding


Vanaf het begin (het preconclaaf) leggen de kardinalen bij herhaling een eed van geheimhouding af. Dit belette overigens kardinaal Simons niet om in 2005, na afloop, uit de school te klappen over de pauskeuze (en speciaal het matige eten). Het zogeheten 'geheim van het conclaaf' lijkt in dat opzicht niet veel meer waard in de moderne tijd. Zelfs kardinalen beleggen tegenwoordig gedurende het preconclaaf persconferenties.


Crisisconlaaf


Behalve overleg inzake de te volgen procedure en vaststelling van een datum voor het conclaaf, wordt er tevens veel gebeden. Vanwege de problemen waarin de katholieke kerk momenteel verkeert wordt dit conclaaf ook wel als crisisconclaaf aangeduid.
Dit geldt dan met name het geheime rapport dat door drie kardinalen is opgesteld n.a.v. Vatileaks en dat naast hen alleen door paus Benedictus is gelezen. Wegens het pauselijk geheim door hem bepaald, mag alleen zijn opvolger het rapport lezen. Schandalen beheersen aldus de agenda.

Methode


De verkiezing van een nieuwe paus kan in wezen op drie manieren gebeuren. Ten eerste door een zogenaamde 'Quasi-'inspiratie; bij wijze van religieuze ingeving dus door de Heilige Geest en met eenparigheid van stemmen. Ten tweede door een Compromis: de kardinalen laten hierbij de keuze aan enkelen uit hun midden. De acclamatie en het compromis zijn echter afgeschaft.
De derde methode is al sinds vele eeuwen de meest gangbare: de geheime stemming. De regel van een tweederde meerderheid geldt daarbij al vanaf het Derde Concilie van Lateranen (1179). Dit werd overigens in 1996 gewijzigd door paus Johannes Paulus II tot een absolute meerderheid indien er na alle stemmingen (33 in totaal) geen kandidaat kon worden gevonden, maar dit besluit is door zijn opvolger in 2007 weer teruggedraaid.

Einduitslag pausverkiezing van 1775, met 43 stemmen voor Braschi (midden rechts), de latere Pius VI.

Stemmingen


Gedurende het conclaaf worden er elke dag, behalve op de eerste dag, twee stemrondes gehouden in de Sixtijnse kapel. Die wordt daartoe ook speciaal ingericht.
De kapel wordt eerst gesloten voor bezoekers (sinds 6 maart); dit ligt gevoelig, want zij vormt tevens de meest populaire attractie van het Vaticaan met 10.000 bezoekers per dag. In de kapel wordt tevens een valse vloer aangebracht en er worden tafels en stoelen neergezet. Ook wordt er een elektronische 'firewall' aangelegd.
Tijdens de stemming gaat de kapel, zoals gezegd, op slot: 's morgens rond 10 uur en 's middags tegen 4 uur. Elke zitting telt twee stemmingen. Er is pas een nieuwe paus indien de kandidaat een tweederde meerderheid van de stemmen behaalt en de kandidaat toestemt.



Stembriefjes


De stembriefjes droegen vroeger niet alleen de naam van de gekozene, maar ook een kenteken: een getal en een woord of spreuk. In een afzonderlijke, verzegelde vouw stond tevens de naam van de kardinaal die de stem uitbracht.

Oud stembiljet.
Tegenwoordig wordt het briefje simpelweg 1 keer gevouwen en staat er alleen voorgedrukt 'Eligio in Summum Pontifecem' (ik kies tot Paus). Voor elke stemronde krijgt iedere kardinaal 2 of 3 briefjes; doorkrassingen e.d. zijn ongeldig.
Het handschrift mag ook niet langer herkenbaar zijn, althans zo staat het voorgeschreven in de apostolische constitutie 'Universi Domini Gregis' uit 1996 (zie een samenvatting). Schrijven de kardinalen in dat geval soms bijvoorbeeld in blokletters of niet met de schrijfhand of ductus?
Iedere kiezer gaat met zijn stembriefje in de hand naar het altaar en legt een eed af. Daarna legt de kardinaal zijn stembriefje op een pateen of platte schaal en laat deze vervolgens in een miskelk vallen. Alle briefjes in de kelk worden na afloop op de tafel gelegd die voor het altaar staat.

Scrumatores


De drie stemopnemers of 'Scrumatores', die door het lot telkens (bij iedere stemronde) vantevoren uit de kardinalen zijn gekozen, nemen de briefjes in ontvangst. De een schudt ze door elkaar, de ander telt ze en legt ze in een andere kelk. Drie andere kardinalen controleren de stemmen nogmaals. Als het aantal niet klopt, worden ze onmiddellijk verbrand en wordt er opnieuw gestemd.
Van eventuele zieke of bedlegerige kardinalen, worden de stemmen door nog weer drie andere kardinalen (de zogeheten Infirmarii) opgehaald en gedeponeerd. Dan begint men met de voorlezing door elk van de drie scrumatores, de laatste hardop, van de stemmen en verdere controle: op een briefje worden de aantallen opgeschreven en op een ander briefje alleen de eindtotalen.

Lias


Na het voorlezen worden de briefjes doorgestoken met een naald (in dit geval door het woord 'Eligio') en met behulp van een lias (koord of touw) aaneengeregen. Dit is een oeroude vorm van archiveren die nog maar zeer zelden gebruikt wordt.

Bron: Archiefwiki.

Bron: blogspot Streekarchief Epe Hattem Heerde

De stembriefjes worden daarmee ook onmiddellijk onbruikbaar gemaakt, tevens een effectieve maatregel tegen eventuele stemfraude.

Witte rook


Op deze interactieve bewerking valt de gehele procedure bij een conclaaf nog eens goed (bewegend) in beeld te zien. De hoofdrol bij de stemprocedure is uiteindelijk weggelegd voor een kachel: na het tellen van de stemmen worden de briefjes telkens gebundeld en verbrand.
Hiertoe wordt een grote kachel in de hoek links van de ingang van de kapel geplaatst. Als de meerderheid niet wordt gehaald, werd er vroeger natte stro bij de stembriefjes gevoegd waardoor een wat dikkere (of zwarte) rook ontstond.
Wegens de onduidelijkheid van de kleur (was het nu wit of zwart?) wordt er tegenwoordig een beetje kleurstof toegevoegd. In feite zijn er nu dan ook twee kachels: een voor het verbranden van de stembriefjes, en een voor de juiste kleurbepaling - en niet een voor witte rook en een voor zwarte rook, zoals onlangs in de NRC werd beweerd.

Bron: Reuters.

De rook uit de schoorsteen voert via een lange buis boven door het venster naar buiten de Sixtijnse kapel, waar een menigte in anticipatie op het St. Pieterplein staat te wachten. In 2005 sloeg de rook, tot de schrik van velen, in eerste instantie naar binnen toe. Of dit schade aan de fresco's heeft toegebracht is onbekend.

Gerelateerde blogs:

Pausverkiezing (1): het conclaaf
Grootste archiveringsschandaal in het Vaticaan (ooit)?


Bronnen:
Th. van Hout, De paus van Rome (Utrecht 1939)
Max Bierbaum, Paus Pius XI. Het leven en de tijd van Pius XI (Eindhoven 1924)
Thomas J. Reese, In het Vaticaan. De organisatie van de macht in de katholieke kerk (Amsterdam 1998)
Atto Melani, De geheimen van het conclaaf (Amsterdam 2005)
Les archives secretes du Vatican (VdHBooks 2009)