Enkele weken geleden, op zo maar een doordeweekse dag (29 juli), overleed een 51-jarige man uit Friesland. Hij reed met zijn Formule Ford tijdens een Experience Day ('beleef de autosport') op het circuit van Zandvoort toen zijn auto reeds in de eerste ronde in brand vloog.
Eenmaal tot stilstand gekomen wist de man zich niet meer uit de bolide te bevrijden. Zijn lichaam moest notabene later elders (te Beverwijk) uit het wrak worden gehaald. De politie is een onderzoek gestart. Bekijk het journaalbericht (in het fries, met ondertiteling).
Summary
The race track of Zandvoort has an unfortunate reputation when it comes to deadly accidents in the early 1970s. The tragic and unnecessary death of Roger Williamson in 1973 was more or less followed by a cover up in the immediate aftermath of the event, and even to this day the authorities are circumspect when describing the nature of the accident.
Ongeluk 1973
Het fameuze circuit te Zandvoort, gelegen in de duinen, heeft een ongelukkige historie als het gaat om dood door verbranding. Op exact dezelfde dag, 37 jaar geleden, verongelukte namelijk de getalenteerde Engelse autocoureur Roger Williamson. Het circuit was net vernieuwd en aangepast met ondermeer vangrails (daarvoor stonden er alleen hekken met kippengaas langs de baan) na een eerder dodelijk ongeluk in 1970, eveneens door verbranding, in dezelfde bocht met Piers Courage. Bekijk de beelden, overigens zonder enig commentaar:
De race van 1973 werd voor het eerst live uitgezonden door de NOS.
Het incident met Williamson in 1973 leidde tot misschien wel de meest afschuwelijke beelden die de Formule 1 ooit heeft geproduceerd. Terwijl David Purley wanhopig probeert Williamson te bevrijden uit het brandende wrak (hij hoorde hem om hulp schreeuwen), kijken de baanposten hulpeloos toe. Mensen die wilden helpen werden zelfs door de politie tegengehouden. Extra wrang was dat Purley goed bevriend was met Williamson; zo deelden zij een hotelkamer te Bloemendaal dat weekend. Bekijk meer expliciete beelden vanaf de plaats van het ongeluk:
Cover-up
De race ging ondertussen gewoon door, ondanks dat er onheilspellende rookwolken boven het circuit hingen. Na afloop was er min of meer sprake van een cover-up. Schuldigen werden er nooit aangewezen; wel werd een soort geheimhoudingsverklaring getekend omtrent de falende hulpverlening.
Of er destijds een onderzoek is ingesteld door de politie is mij niet bekend, maar dat ligt wel voor de hand. Volgens de lijkschouwing was Williamson door inademing van gassen om het leven gekomen. Het technisch rapport van de FIA verklaarde de leeglopende linker voorband tot oorzaak van het ongeluk. Hierdoor schoot de wagen vol gas met 220 kilometer per uur rechtdoor in de bocht. Wel werd geconstateerd dat de vangrail verkeerd was geplaatst.
Dood door inademing toonde volgens teameigenaar Tom Wheatcroft aan dat de schuld wezenlijk bij de organisatoren lag met hun trage reactie. Purley kreeg de George Medal toegekend: de hoogste onderscheiding voor burgers wegens betoonde moed. Het programma Andere Tijden besteedde al eens in 2004 een prima uitzending aan dit ongeluk.
Cor Mooij
De foto's van de aanwezige Cor Mooij wonnen hem in 1973 de 1e prijs van de prestigieuze organisatie World Press Photo in de reeks Series. Ik haal er hier twee beelden uit die symbool moeten staan voor de wanhoop enerzijds en de afschuw anderzijds.
Zelfs de huidige omgang van Circuitpark Zandvoort met het ongeluk getuigt niet van heel veel tact: 'On lap eight, Roger Williamson had the misfortune of testing one of the new Armco barriers.' Een verkeerd soort understatement bij een dodelijk ongeluk mijns inziens. Wel geeft men op de website ronduit toe dat de baanposten niets deden.
Ronnie Peterson
Zelf koesterde ik jarenlang een stukje van de prachtige Lotus bolide van Ronnie Peterson, nadat deze tijdens trainingen in 1974 uit wederom dezelfde bocht bij Tunnel-Oost was gevlogen. Wij woonden namelijk pal achter het circuit in de Lorentzstraat. Met watten in mijn oren en een luier over mijn hoofd (volgens mijn moeder had ik een hekel aan het racegeluid) stond ik al vroeg langs de baan. Of ik de crash toen ook daadwerkelijk gezien heb, weet ik eigenlijk niet meer; wel dat ik nog rondom het wrak heb gelopen. Helaas ging dit reliek bij een verhuizing verloren.
Ronnie Peterson was, waarschijnlijk mede daardoor, mijn grote held tot dat hij in 1978 tijdens de start van de Grote Prijs van Italië crashte. Ook zijn wagen vloog in de brand na een aanrijding maar hij werd gelukkig snel bevrijd door andere coureurs. Desondanks overleed hij een dag later toch wegens medische complicaties.
Barbro Edwardsson
Pas zeer recent kwam ik erachter dat zijn wonderschone vrouw Barbro Edwardsson zo'n tien jaar later zelfmoord heeft gepleegd. Dit stukje is dan ook eigenlijk een klein eerbetoon aan haar, want zij was zonder twijfel het mooiste wezen dat ik tot dan toe ooit had gezien. Slechts mijn jeugdvriendinnetje Annemieke van Wijk kon daar tegenop.
Nawoord d.d. 17 januari 2011
Ik wist in eerste instantie niet zeker of de trainingscrash van Peterson in 1974 of 1975 was gebeurd. Raadpleging van de bekende naslagwerken van Ulrich Schwab getiteld Grand Prix heeft geleerd dat het inderdaad in 1974 is geweest. Daarmee betreft dit incident een van mijn vroegste persoonlijke herinneringen.
Vergeet echter niet het vervolg te lezen, want ook in 1973 crashte er een soortgelijke Lotus op Zandvoort!
Welke crash zag ik precies? Context, authenticiteit en herinnering: Zandvoort (2)
Gerelateerde blogs
Brand en autorensport (2): Le Mans 1955
Bij de dood van een filmster: Elizabeth Taylor en Henry Wijnberg
De geschiedenis van de racehelm (4): de jaren zeventig
