Grootste archiveringsschandaal in Nederland ooit (?)

Medio juli werd arbobedrijf Verzuimreductie door het College Bescherming Persoonsgegevens opgedragen hun medisch dossiers te vernietigen. Het bedrijf had zich schuldig gemaakt aan 'grootschalige en onrechtmatige verwerking van medische gegevens die tot grote maatschappelijke en politieke onrust heeft geleid'. De dossiers moeten vanaf oktober worden vernietigd.

Uitzending Zembla

De kwestie werd aan het rollen gebracht medio maart door een uitzending van Zembla getiteld 'De verzuimpolitie' (zie hieronder). Op het forum van TROS Radar bleken eerder al eens enkele klachten te zijn gedaan.
Uit de uitzending bleek dat callcentermedewerkers (of 'casemanagers') allerlei medische vragen stelden, dit vervolgens noteerden in een dossier en dat dossier delen met de werkgever. Alleen bedrijfsartsen mogen echter medische gegevens noteren, die bovendien niet mogen worden gedeeld met de werkgever.

Gevolgen

Aan de hand van deze uitzending werden onder meer Kamervragen gesteld over de werkwijze van de honderden commerciële verzuimbureau's of arbodiensten, die sinds de Wet verbetering poortwachter zijn ontstaan, en het gebrek aan toezicht. De Wbp - ingesteld in 2002 - moest de WAO-instroom gaan beperken.
N.a.v. de Kamervragen beloofde staatssecretaris De Krom onderzoek door de Inspectie Sociale Zaken. FNV Bondgenoten opende een meldpunt op haar website en ook het CPB begon een onderzoek wegens de schending van de privacy.
Ondertussen nam het bedrijf ook interne maatregelen; casemanagers zouden beter worden opgeleid en zorgvuldiger omgaan met de persoonlijke gegevens. Kort na de uitzending vertrok tevens de directie.

Verzuimreductie

Verzuimreductie is het grootste commerciële verzuimbedrijf van Nederland en gevestigd te Hengelo in de Polmantoren.
Het bedrijf werd in 2004 opgericht door oud-autohandelaar Marcel Wenting (in de directiekamer hangt duidelijk zichtbaar een portret van Enzo Ferrari), die er tevens prat op gaat geen diploma's te hebben behalve twee zwemdiploma's. Het gouden idee ontstond naar zijn zeggen vanwege berichtgeving over het hoge verzuim na de verloren EK-finale in 2004 van Nederland tegen Portugal; er moest toch een verschil zijn tussen dit soort gelegenheidsverzuim en ziekte?
Het bedrijf oogstte alom succes en werd onder meer shirtsponsor van Hengelo Sport, Go Ahead Aegles en FC Twente. Oud-profvoetballer Jan van Halst kwam later eveneens in de directie maar vertrok reeds weer na vier maanden als interim commercieel directeur (zij het volgens hemzelf niet vanwege het schandaal).

Wenting was zelfs zo overtuigd van zijn methode van begeleiding en ondersteuning (o.a. gebaseerd op 'doorvragen' oftewel iemand volledig uitvragen ) dat hij die zelfs in een fraaie aktetas verstuurde naar minister van Financiën Bos (hopelijk zijn beide op het ministerie bewaard gebleven). Volgens de website berust die methode op drie pijlers: proactiviteit, demedicaliseren en transparantie.

Werknemer

Medische (beroeps)informatie is in principe geheime informatie en dus niet bedoeld voor enige transparantie. Zieke werknemers genieten wettelijke bescherming tegen vragen over hun gezondheidssituatie of werkgevers die hun medisch dossier willen inzien.
Uit een enquete van FNV Bondgenoten bleek in april dat bijna 80% van de benaderde werknemers ontevreden was over de handelswijze van dit arbobedrijf. Men voelde zich onder meer onder druk gezet om snel weer aan het werk te gaan, waarbij zou zijn gedreigd ziekengeld in te houden. Ook werd men onvolledig geïnformeerd over de rechten en plichten. Lees verder het rapport Ziekmakende verzuimbureau's.
Tegelijkertijd ging het bedrijf op de stoel van de bedrijfsarts zitten door juist volop informatie in te winnen. Er werden vragen gesteld over de aard van deze ziekte en deze gegevens werden doorgespeeld aan de werknemers. In beide gevallen overtrad men de Wet bescherming persoonsgegevens.

Medische dossiers

De grootste particuliere arbodienst van Nederland, Verzuimreductie, heeft van bijna honderdduizend zieke werknemers medische dossiers aangelegd met daarin privacygevoelige informatie die mogelijk onrechtmatig is verkregen en met werkgevers is gedeeld.

Aldus de NRC van (eer)gisteren. De animo onder gedupeerde werknemers om inzage in hun eigen dossier te krijgen is sinds de bekendmaking echter beperkt. Slechts enkele tientallen werknemers hebben om inzage gevraagd na oproepen op de internetsite van Verzuimreductie en advertenties in landelijke dagbladen. FNV Bondgenoten wil daarom een nog actievere benadering van gedupeerde werknemers over hun inzagerecht, zo vervolgt de krant:

De medische dossiers kunnen immers informatie bevatten die hen jarenlang kan blijven achtervolgen. Volgens FNV-bestuurder Gea Lotterman hebben werkgevers, na inzage in die medische dossiers, daar hun personeelsbeleid op aangepast: ,,Er zijn werkgevers die er hun ontslagplannen op deze dossiers baseren. Ik heb dossiers gezien met de opmerking: 'Ziekmelding van betrokkene niet accepteren, want hij staat op het punt om ontslagen te worden'. Werknemers moeten zich ervan bewust zijn dat Verzuimreductie weliswaar heeft toegezegd om die medische dossiers te vernietigen. Maar er circuleren ook kopieën bij werkgevers. Als die later opduiken in een ontslagprocedure, moet een werknemer kunnen zeggen: dat dossier mag niet gebruikt worden, want die informatie erin is onrechtmatig verkregen."

Rapport CPB

'Uit de door het CBP opgevraagde resultaten van de audit blijkt –  zakelijk samengevat – dat de casemanagers van Verzuimreductie medische persoonsgegevens verwerkten in een niet daarvoor bestemd deel van de verzuimapplicatie. De verzamelde medische informatie was daardoor vaak ook inzichtelijk voor de werkgever van de zieke werknemer.', volgens het rapport van het CPB
De uitkomst van vernietiging van de dossiers mag dan, afgezien van de rondzwervende kopieën, vrij hoopgevend zijn, het heffen van een hoge boete zoals in het buitenland (bv. Engeland) ongetwijfeld zou zijn gebeurd was wellicht een nog rechtvaardiger uitkomst geweest. Het uitbesteden van de bedrijfsadministratie à 80 euro per jaar kan, zoals deze casus toont, tenslotte niet zonder gevolgen blijven. De uitkleding van wet-en regelgeving in Nederland op sociaal vlak en vooral het ontbrekende toezicht evenmin.

'Used car salesman'

Verzuimreductie vormt daarnaast het zoveelste bewijs in ieder geval nooit een (oud-)autohandelaar te vertrouwen. Used car salesman zijn niet voor niets gewilde objecten van spot en satire in met name de Verenigde Staten. In menig film komen ze voorbij, en er is zelfs een hele film over getiteld Suckers