Zoeken in deze blog

Translate

donderdag 30 augustus 2012

Welke crash zag ik precies? Context, authenticiteit en herinnering: Zandvoort (2)

Luchtfoto circuit Zandvoort uit 1978, met Tunnel Oost midden links en Bos uit bovenin.

Er zijn enkele opzienbarende, nieuwe feiten aan het licht gekomen omtrent een van mijn populairste blogs, met onder meer mijn persoonlijke herinnering aan een raceongeluk op het Circuit van Zandvoort in 1974.

Summary
In 1973 and 1974, in almost exactly the same spot at Zandvoort, both the Lotus of Emerson Fittipaldi and Ronnie Peterson crashed during practice for the Dutch Grand Prix. I witnessed the aftermath of one of these crashes, which also happens to be one of my earliest childhood memories, and here I try to ascertain which one it was.

Boek


In het boek 30 jaar Circuit Zandvoort (Hilversum/Amstelveen 1978) staat op p. 49 een foto van de Lotus van Emerson Fittipaldi na een crash bij Bos-uit (1973). Dit werpt mogelijk een ander licht op de zaak en zorgt voor nieuwe twijfels over de preciese datering (die ik eerder meende te hebben rechtgezet), want welke crash heb ik dan precies gezien?



Bij het boek verscheen tevens een single (!) met commentaar ingesproken door de mooie stem van Meta de Vries en interviews met vele coureurs, waaronder ook herinneringen van Ronnie Peterson, over het unieke karakter van het duinencircuit te Zandvoort.

Foutieve datering?


In eerste instantie dacht ik nog (niets menselijks is mij vreemd) dat de datering, zoals in het boek geschreven wordt, wellicht op een fout berustte. Maar niets is minder waar.
Een tweede, opgedoken foto toont 'Emmo' namelijk al keuvelend in de pitsstraat van het circuit op 27 juli 1973. Deze wel hele preciese datering plaatst de coureur Emerson Fittipalidi - teamgenoot van Ronnie Peterson en wereldkampioen F1 in 1972 - dus ontegenzeggelijk in de provincie Noord-Holland en op het circuit van Zandvoort in het jaar 1973. Theorie nummer 1 wordt daarmee alvast gelogenstraft.

bron: Nationaal Archief, Collectie Anefo.

Crash?


Een en ander sluit daarmee nog niet uit dat bovenstaande foto toch de wagen van Peterson toont aan de hand van zijn crash op Zandvoort in 1974. Een beschrijving van de inhoud van een dvd over leven en racen van 'Emmo' geeft hieromtrent nader uitsluitsel:

The drama continued in 1973, and we see his title defence start with an unforgettable home victory at the very first Brazilian Grand Prix. It ultimately proved a season to forget, nowhere more so than at Zandvoort, where a practice crash left him in agony – the pre-qualifying warning about painkillers having the same affect as ‘one whiskey’ reminds us what a different world Grand Prix Racing was in the 1970s!

Deze crash, tijdens de trainingen voor de Grand Prix van Zandvoort, was overigens een van de weinige ongelukken in zijn carrière. De resulterende voetblessure betekende dat hij uiteindelijk niet meer dan 3 rondjes in de race kon voltooien, dezelfde noodlottige wedstrijd waarin Roger Williamson nodeloos om het leven kwam na zijn ongeluk in de achtste ronde.

Plaats van herinnering


Emerson Fittipaldi is dus wel degelijk gecrasht in zijn Lotus, in het jaar 1973 en vlakbij de plaats waar ik woonde. Het mysterie is daarmee in wezen alleen maar vergroot. De herinnering aan de inktzwarte John Player Special bolide, waar ik als klein jongetje naar stond te kijken en een afgebroken stukje van mee naar huis nam, kan dus net zo goed uit 1973 dateren als van 1974 zijn!
Kan ik soms beide ongelukken hebben gezien? Dat is theoretisch heel goed mogelijk aangezien wij vanaf 1973 in Zandvoort woonden, ook al heb ik volgens mijn geheugen maar 1 keer naast de wagen gestaan. In het ene geval was ik pas twee jaar oud en in het andere net drie.
In mijn vage herinnering stond ik rond de wagen en heb er tevens omheen gelopen. Dit laatste zou dan toch meer pleiten voor de tweede optie, met name omdat ik er volgens de familieoverlevering laat bij was met lopen. Zodra mensen mij zagen lopen, liet ik mij meestal subiet weer op de grond vallen en kroop rustig verder.

Exacte locatie


Beide ongelukken vonden desondanks op verschillende locaties plaats, zij het slechts een honderdtal meters van elkaar verwijderd: Fittipaldi crashte bij Bos uit, terwijl Peterson zijn ongeluk had op het baanvak Tunnel Oost.

Het baanvak Tunnel Oost richting Panoramabocht (1979). Bron: Tumblr

Bij het aanremmen van de Panoramabocht weigerden de experimentele achterremmen van zijn nieuwe Lotus type 76 dienst. Peterson crasht die dinsdag 11 juni 1974 hard en is een half uur buiten bewustzijn omdat een houten paal van  één van de hekken tegen zijn helm komt.

bron: De Telegraaf

Die helm is nu overigens in het trotse bezit van de Nederlandse Peterson-fan Joris Meuffels. Later in het ziekenhuis in Haarlem zal een (lichte) hersenschudding bij de coureur worden vastgesteld.

De beschadigde helm van Ronnie Peterson: collectie Joris Meuffels.

Ik kan mij nog wel iets van de omgeving herinneren vanwege de benodigde klauterpartij in de duinen: die was vrij beschut met bosjes en bomen. Ook de vanghekken waarin de Lotus verwikkeld was geraakt staan mij nog goed voor ogen, en die vormen in deze kwestie een cruciaal detail. Een jaar eerder was ook de Nederlandse autocoureur Hans Kok hier in de fout gegaan.

bron: www.racehistorie.nl

Bos uit kent daarentegen, zoals de naam eigenlijk al aangeeft, een onbeschutte omgeving: men verlaat hier het bosrijke deel van het circuit aan de linkerkant langs een duintop, met slechts vangrails aan weerskanten van de baan.
Daarmee lijkt het pleit dan toch definitief beslecht ten gunste van de crash met Ronnie Peterson in 1974, ook al heb ik geen documentair bewijs en evenmin het object van adoratie in kwestie (een klein stukje van de monocoque). Mijn latere loyaliteit aan hem berust desalniettemin mogelijk op een - weliswaar kleine - leugen: wie vertrouwt op herinneringen alleen is, kortom, zijn leven niet zeker.


Gerelateerde blogs

Brand en de autorensport 1: Zandvoort
Context, authenticiteit en herinnering (1): Zandvoort

1 opmerking:

Unknown zei

De Fittipaldi-foto is een klein foutje van de fotograaf. Dit is Wilson en niet Emerson!!