Summary
The murder of President John F. Kennedy in 1963 has left a lasting impression on the way governments deal with the disclosure of official governmental records.
JFK Records Act
Sinds 1992 is er de zogeheten 'President John F. Kennedy Assassination Records Collection Act'. Deze, door het Amerikaanse Congres uitgevaardigde wet bepaalt dat elk door de overheid voortgebracht of in bezit gekomen document m.b.t. de moord als een aparte collectie bijeen dient te worden gebracht.
Hiertoe werd door de overheid opdracht gegeven aan het NARA te Washington die deze speciale collectie beheert. Voor alle duidelijkheid: het betreft hier in hoofdzaak kopieën van originele stukken.
Deze wet volgde op de publieke onrust ontstaan n.a.v. de film JFK van regisseur Oliver Stone uit 1991, waarin het bestaan van een samenzwering door overheidsinstanties sterk wordt gesuggereerd.
De familie Kennedy (en of hun gevoeligheden) speelt in dit alles eveneens een voorname rol, zoals onder meer bleek in het geval van de restanten van de traumakamer, maar ook uit het 'nieuwtje' van deze week dat de president op de heenweg naar Dallas (de dag voor de moord dus) in Air Force Once seks had met Jackie. Dit feit kan als hetzij wel (tenslotte vele minnaressen) of niet (man heeft seks met zijn vrouw) nieuwswaardig worden beschouwd, maar vooral de wijze van openbaring is treffend.
Jackie Kennedy vertelde dit zelf aan historicus William Manchester in 1964 die bezig was met een boek over de moord op de president (en door haar was gevraagd). Na lezing van het manuscript, vond zij sommige passages vrij smakeloos en begon in 1966 een rechtszaak wegens contractbreuk. Die won zij waarna zij en Bobby 'final text approval' kregen. Het boek verscheen in 1967 als The Death of a President. De liefdespassage wordt daarin neutraal omschreven als 'last moment of serenity' aan boord.
Als onderdeel van de uitspraak moest Manchester tevens al zijn onderzoeksmateriaal achter slot en grendel opbergen en tien uur interviewtapes met Jackie aan de John F. Kennedy Presidential Library and Museum afstaan. De auteur vertelde over de vrijpartij tegen een andere auteur in de jaren zeventig op straffe van geheimhouding tot aan zijn dood. Manchester overleed in 2004. Vanwege de aanstaande herdenking besloot die vertrouweling alsnog zijn biecht te doen.
De uitspraak is honderd jaar rechtsgeldig: het bewuste materiaal komt pas definitief in 2067 vrij.
Lees ook de vervolgen:
De Kennedy's en openbaarheid: het mantelpakje van Jackie
De Kennedy's en openbaarheid: het brein van de president
De Kennedy's en openbaarheid: de autopsie (1)
De Kennedy's en openbaarheid: de autopsie (2)
Moord en openbaring
Deze wet volgde op de publieke onrust ontstaan n.a.v. de film JFK van regisseur Oliver Stone uit 1991, waarin het bestaan van een samenzwering door overheidsinstanties sterk wordt gesuggereerd.
Openbaarheid
De wet bepaalt verder dat de documenten volledig openbaar dienen te zijn (geen weggelakte passages dus). Niet later dan 25 jaar na instelling van de wet moet dit voor alle betrokken documenten gelden: d.w.z. dat op 26 oktober 2017 alle (overheids)documenten inzake de Kennedy-moord volledig openbaar dienen te zien.
Edoch: de president van de Verenigde Staten kan voor die tijd restricties of beperkingen opleggen aan dit geldende principe van openbaarheid.
Edoch: de president van de Verenigde Staten kan voor die tijd restricties of beperkingen opleggen aan dit geldende principe van openbaarheid.
Uitzonderingen
Dat betreft hoofdzakelijk twee redenen: openbaarheid is niet in het nationale belang (vanwege redenen van defensie, inlichtingen, veiligheid, internationale betrekkingen) of openbaarheid is niet in het publieke of algemene belang.
In het laatste geval zou openbaring te veel schade berokkenen aan de (geloofwaardigheid van) de overheid. Volgens de laatste stand van zaken - in 2012 - waren 50.000 documenten nog niet vrijgegeven.
In het laatste geval zou openbaring te veel schade berokkenen aan de (geloofwaardigheid van) de overheid. Volgens de laatste stand van zaken - in 2012 - waren 50.000 documenten nog niet vrijgegeven.
'Assassination Records Review Board'
Tussen 1994 en 1998 is de wet uitgevoerd door een onafhankelijke instantie, de zogeheten 'Assassination Records Review Board' (ARRB). Behalve behandeling van aanvragen tot uitstel van openbaarheid namens diverse overheidsinstanties, verzamelde zij tevens ook zelf zoveel mogelijk bewijsmateriaal. Dit gebeurde met name door interviews te houden met allerlei betrokkenen.
In haar eindrapport uit 1998 concludeerde de ARRB dat de erfenis van officiële geheimhouding in deze zaak blijvend schade heeft veroorzaakt m.b.t. de geloofwaardigheid van de overheid. Zij deed daarom een reeks aanbevelingen m.b.t. het toekomstig declassificeren van documenten en een oproep om openbaarheid het leidende principe te maken.
Veel van die publieke scepsis kwam mede voort uit het werk van de Warren Commission. Deze door president Johnson ingestelde commissie onderzocht officieel de moord namens de regering. De belangrijkste conclusie was dat Lee Harvey Oswald de enige dader was.
Twee maanden na publicatie van het rapport volgden er nog eens 26 (!) delen met ondersteunende documenten als verhoren en bewijsstukken. De delen sieren menige Amerikaanse huiskamer blijkens een korte inspectie op eBay, vermoedelijk enigszins vergelijkbaar met Lou de Jong's 'Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog' in Nederland.
Het archief van de commissie werd vervolgens op 23 november 1964 overgedragen aan het Amerikaanse Nationaal Archief, alwaar het aanvankelijk voor 75 jaar (tot 2039) op slot ging. Dit laatste was overigens de standaard regeling bij federale onderzoeken bedoeld om onschuldige derden te beschermen.
Die regeling werd al gauw achterhaald door de zogeheten Freedom of Information Act uit 1966 en de 'JFK Records Act' van 1992. In dat jaar was 98 % van het materiaal van de Warren Commission openbaar. Door het werk van de ARRB is inmiddels alles openbaar (zij het geredigeerd of weggelakt) op de belastingaanslagen na.
Het werk van de commissie wordt algemeen als onvoldoende beschouwd dat werd tegengewerkt door de veiligheidsdiensten.
Warren Commission
Veel van die publieke scepsis kwam mede voort uit het werk van de Warren Commission. Deze door president Johnson ingestelde commissie onderzocht officieel de moord namens de regering. De belangrijkste conclusie was dat Lee Harvey Oswald de enige dader was.
Twee maanden na publicatie van het rapport volgden er nog eens 26 (!) delen met ondersteunende documenten als verhoren en bewijsstukken. De delen sieren menige Amerikaanse huiskamer blijkens een korte inspectie op eBay, vermoedelijk enigszins vergelijkbaar met Lou de Jong's 'Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog' in Nederland.
 |
| Bron: eBay. |
Die regeling werd al gauw achterhaald door de zogeheten Freedom of Information Act uit 1966 en de 'JFK Records Act' van 1992. In dat jaar was 98 % van het materiaal van de Warren Commission openbaar. Door het werk van de ARRB is inmiddels alles openbaar (zij het geredigeerd of weggelakt) op de belastingaanslagen na.
Het werk van de commissie wordt algemeen als onvoldoende beschouwd dat werd tegengewerkt door de veiligheidsdiensten.
Geheimhouding
Juist de geheimhouding - en het niet kunnen vinden of verifiëren van informatie - leidt op haar beurt telkens weer tot nieuwe complottheorieën, waardoor de Kennedy-moord inmiddels een oneindige 'whodunnit' is geworden die tot op elk detailniveau kan worden bestreden en mede daarom ook actief wordt bestreden.
Eerder dit jaar blogde ik al over de bizarre verwikkelingen rond de restanten van de traumakamer uit het Parkland Memorial ziekenhuis waar Kennedy destijds in werd behandeld.
Het beroemdst is waarschijnlijk wel de geheimhouding rond de autopsiefoto's die geen enkele Amerikaan officieel mag zien. Het lijk van de president werd destijds op illegale wijze door de geheime diensten uit Dallas afgevoerd, waar men eerst zelf een autopsie wilde verrichten (dit was wettelijk ook verplicht).
Het beroemdst is waarschijnlijk wel de geheimhouding rond de autopsiefoto's die geen enkele Amerikaan officieel mag zien. Het lijk van de president werd destijds op illegale wijze door de geheime diensten uit Dallas afgevoerd, waar men eerst zelf een autopsie wilde verrichten (dit was wettelijk ook verplicht).
Mile High Club
De familie Kennedy (en of hun gevoeligheden) speelt in dit alles eveneens een voorname rol, zoals onder meer bleek in het geval van de restanten van de traumakamer, maar ook uit het 'nieuwtje' van deze week dat de president op de heenweg naar Dallas (de dag voor de moord dus) in Air Force Once seks had met Jackie. Dit feit kan als hetzij wel (tenslotte vele minnaressen) of niet (man heeft seks met zijn vrouw) nieuwswaardig worden beschouwd, maar vooral de wijze van openbaring is treffend.
 |
| Jackie Kennedy en de president stappen uit het vliegtuig op Love Field Airport, Dallas: 22 november 1963. |
 |
| William Manchester (1922-2004). Foto rond ca. 1979. |
De uitspraak is honderd jaar rechtsgeldig: het bewuste materiaal komt pas definitief in 2067 vrij.
Lees ook de vervolgen:
De Kennedy's en openbaarheid: het mantelpakje van Jackie
De Kennedy's en openbaarheid: het brein van de president
De Kennedy's en openbaarheid: de autopsie (1)
De Kennedy's en openbaarheid: de autopsie (2)
Gerelateerde blogs:
JFK revisited: Dallas 22 november 1963Moord en openbaring
Geen opmerkingen:
Een reactie posten