Gevaarlijke handtekeningen

Het Amerikaanse bedrijf PSA/DNA doet in zogeheten memorabilia en taxeert deze ook. 'PSA is the largest and most trusted third-party grading and authentification company in the world'. 

Vervalsingen

Het bedrijf werd in 1998 opgericht en kreeg alleen vorig jaar al 350.000 handtekeningen ter beoordeling. Recent bracht het een rapport uit getiteld 'The Most Dangerous Autograph in the World'. 

Het aantal vervalsingen loopt al gauw op tot 50 % of meer van het totale aanbod, oftewel minder dan de helft is dus echt. Het bedrijf heeft sinds de oprichting zo'n 3 miljoen handtekeningen op waarde beoordeeld. De lijst(en) met meest vervalste handtekeningen treft men onderaan.
Dit, en andere soortgelijke bedrijven, verschaffen een zogeheten 'Certificate of Authenticity' ten bewijs van authenticiteit. Zonder dit bewijs is de financiële waarde niet gegarandeerd. Naar dergelijke bewijzen, wordt dan ook vaak het eerste gevraagd.

Vaak zijn de vervalsingen onschuldig van aard d.w.z. namens een secretaris of andere medewerker van het secretariaat gedaan. Bekend zijn vooral voorbeelden van Amerikaanse presidenten of sporthelden die het eenvoudig weg te druk hebben om alles persoonlijk te tekenen. 

Secretaris of secretariaat

Dergelijke vervalsingen werden dus niet gemaakt om financiële redenen of om iemand te benadelen. Vele beroemdheden hebben nu eenmaal niet voor niets een secretaris in dienst die o.a. dit werk voor hun doet. Menige handtekening van bijvoorbeeld ook iemand als Michiel de Ruyter is beslist door diens secretaris gepleegd en niet van hemzelf.

Juist de zwierigheid van menige zeventiende of achttiende-eeuwse handtekening komt in dat opzicht verdacht voor, aangezien vooral klerken erg in het schoonschrijven bedreven waren (en zeker niet hun bazen) die de antwoorden op brieven tenslotte ook gewoon dicteerden. Mijn stellingname voor de periode van het ancien regime is dan ook: hoe krassiger en amateuristischer de handtekening in wezen lijkt, des te groter de kans op een origineel.

Stempels

Met name grote secretariaten werken vaak met voorbedrukte stempels. Wanneer deze praktijk exact is ontstaan, is onduidelijk al zal de groeiende bureaucratie vanaf de negentiende eeuw een belangrijke aanzet hebben gegeven.

In 2004 werd bekend dat minister van Defensie Donald Rumsfeld op die manier condoleancebrieven verstuurde aan familie van overleden Amerikaanse militairen. Zijn voornaamste overweging hiervoor was snelheid en dus duidelijkheid voor de families in kwestie.

Waar men in dit soort gevallen van authenticiteit vooral op moet letten is de doordruk of ´inprint´ die een handgeschreven handtekening achterlaat aan de achterzijde van het papier. Ook het inktspoor, met onderbrekingen of juist verdikkingen in de lijn, is belangrijk om te volgen. Inkt glanst bovendien vanwege de ijzers die erin zitten.

Ook firma´s of kleine zelfstandigen als een notaris of advocaat gebruik(t)en een stempel. Of men gebruikt een stempel met het logo van de firma en of de titulatuur en voegt alleen nog zelfstandig de handtekening toe.

Stempel met handtekening van Joh. Albertsma te Sneek. Bron:  Geheugen van Nederland.

Fanmail

Het was daarnaast vroeger ook veel gebruikelijker dat sterren of beroemdheden stapels fanmail kregen, vaak van kinderen, die trouw werden beantwoord. Later gingen zij bijvoorbeeld zelf aparte, zogeheten ´meets and greets´ voor hun fans organiseren of zelfs louter handtekeningensessies houden (zoals sportsterren vaak doen). 

Handtekeningen zijn hierdoor natuurlijk ook in waarde gedaald, waardoor PSA ook verschillende prijsklassen hanteert: van een enkelvoudige handtekening op een stukje papier tot en met een handtekening verbonden aan een object (bv. een brief of voorwerp).
Verzamelaars zijn er natuurlijk ook altijd geweest. Een van de meest wonderbaarlijke collecties betreft ongetwijfeld die van de voormalige Korea-oorlogveteraan en latere bloemist Louis Schlamowitz, wiens appartement in Brooklyn een soort who's who van de 20e eeuw is met zestig albums vol met correspondentie.

Valsheid in geschrifte

Ter gelegenheid van de tentoonstelling 'Johan en ik' in het Amsterdam Museum over Johan Cruyff gaf een van zijn medewerkers, die destijds persoonlijke gelijkenis met hem vertoonde, toe dat hij ook diens handtekening namaakte. 

In het voorjaar van 2010 werden drie SP´ers in Friesland opgepakt wegens het vervalsen van de handtekening van hun voorman Jan Marijnissen. Hen werd valsheid in geschrifte voorgelegd.

Autografen (19e eeuw)

Bijna elk archief in Nederland, groot of klein, heeft wel een afdeling autografen. Het was vroeger meer dan gebruikelijk - zo niet de standaard - om de handtekeningen van bekende historische figuren van de originele documenten af te knippen en apart te bewaren. Of er naar deze praktijk ooit onderzoek is gedaan, weet ik niet. Deed men dit wellicht uit voorzorg, opdat eventuele derde personen er niet met de buit vandoor gingen? De praktijk zelf stamt hoofdzakelijk uit de periode van de negentiende eeuw: met de professionalisering van het beroep vanaf eind negentiende eeuw, zal men dit weinig respectvolle gedrag t.o.v. originele documenten waarschijnlijk verlaten hebben.

Historische figuren en celebrities

1) Elvis Presley (muzikant) [$1.500 - 35.000+]

2) The Beatles (muzikant)   [$5.000 - 15.000+]

3) Neil Armstrong (astronaut; 1e man op de maan) [$1.500 - 5.000+]

4) John F. Kennedy (23e president van de V.S.)     [$1.750 - 25.000+]

5) Michael Jackson (muzikant) [$350 - 1.000]

6) Marilyn Monroe (filmster)    [$2.500 - 15.000+]

7) Jim Morrison (muzikant)      [$1.500 - 4.500+]

8) Jimi Hendrix (muzikant)       [$2.500 - 7.500+]

9) Walt Disney (filmmagnaat)    [$750 - 3.500+]

10) Judy Garland (filmster)      [$350 - 2000+]

Sport

Uit de lijst met sportfiguren blijkt in ieder geval één ding: honkbal is en blijft Amerika´s favoriete sport. Vooral bekend in dat opzicht zijn de zogeheten ´baseball cards´.

1) Babe Ruth (honkbal)

2) Lou Gehrig (honkbal)

3) Mickey Mantle (honkbal)

4) Michael Jordan (basketbal)

5) Muhammed Ali (bokser)

6) Kobe Bryant (basketbal)

7) Tiger Woods (golf)

8) Derek Jeter (honkbal)

9) Albert Pujols (honkbal)

10) Ted Williams (honkbal)

Nummer 8 op de lijst, Derek Jeter (van de New York Yankees), is inmiddels berucht wegens het uitdelen van gesigneerde honkballen en andere memorablia aan zijn vele one-nightstands die deze vervolgens verkopen op internet.

Gerelateerde blogs:

Het duurste document (ooit)
Het bizarre leven van archiefdief Barry Landau
Bij de dood van een filmster (een kleine ode uit eigen archief): context en authenticiteit