Wist u al dat u in ongeveer 500 databases voorkomt? Databestanden, dat zijn bits; nulletjes en eentjes: onschuldig genoeg, zou je op het eerste gezicht denken. Behalve deels het archiefmateriaal van de toekomst, is dit al de realiteit van nu. De virtuele wereld en de werkelijkheid vloeien steeds meer samen, alles raakt met alles verbonden.
Chips
De omgeving waarin wij leven wordt steeds meer beheerst door elektronische apparatuur. En dat heb ik het niet over de plasma-tv in woon- of slaapkamer of een magnetron in de keuken. Heel veel produkten zijn inmiddels voorzien van zogeheten RFID-chips, die met radiofrequentie werken.
Dit zijn tags of labeltjes die met name in de transport en logistiek worden gebruikt. U kent ze vooral van het scannen bij het boodschappen doen, de aanschaf van nieuwe kleren in de winkel, wellicht ook van het implantaat bij uw huisdieren en sinds kort van de OV-chip.
Het betreft hier nog passieve tags: ze sturen geen signaal uit, maar moeten langs een apparaat of scanner om geactiveerd of gedeactiveerd te worden. Desondanks wordt er op deze wijze al veel privacy-gevoelige informatie opgeslagen. Zo blijven de reizen op uw OV-chipkaart 7 jaar bewaard ten dienste van politie en justitie. Het 's avonds laat wekelijks uitstappen op de Dam en weer instappen op het Rokin, kan zo plotseling een hele andere betekenis krijgen.
Positivisten
Het hoort allemaal bij de informatiesamenleving van nu, vinden de positivisten. We leven inmiddels zelfs 'in het net' (virtual reality, second life etc) en doen daar graag aan mee met achterlating van allerlei profielen, om maar met elkaar verbonden te zijn.
Je digitale identiteit draag je zo voortdurend mee, zeker sinds de opkomst van het mobieltje (om nog maar te zwijgen van alle applicaties voor de Iphone). Je bent voortdurend ingecheckt en het werkt efficiënt en doelgericht: zo kun je bijvoorbeeld altijd informatie opvragen. Het is als het ware alsof er een digitale schil over de werkelijkheid heen is gelegd.
Pessitimisten
De pessimisten zien eerder de creatie van één groot volgsysteem en de totstandkoming van een surveillancemaatschappij. Op steeds meer plekken hangen ook camera's, vaak zonder enige vorm van aankondiging. Het CDA adverteerde er zelfs mee bij de gemeenteraadsverkiezingen (volgens mij luidde de tekst: Meer veiligheid? Cameratoezicht!), onder het motto meer veiligheid en respect op straat.
Is dit alles echter niet schijnveiligheid, mede ingevoerd onder druk van een eventuele terreurdreiging, en, daarnaast, wat gebeurt er precies met al deze gegevens? Hoe lang worden al die beelden op beveiligingscamera's bewaard door verschillende instanties als bijvoorbeeld de politie, het casino of een willekeurige winkelketen?
Onverschilligheid
Op een merkwaardige manier lijken Nederlanders nauwelijks geïnteresseerd in hun privacy, iets dat op zijn minst vraagt om een historische verklaring. Is dit soms het gevolg van het ontstaan van de Republiek en het egalitarisme van de Nederlandse burgerij vanaf de 17e eeuw, dat zij zich niet bedreigd voelen in hun doen en laten door de overheid?
Hoe dan ook volgen zij grotendeels minister Guusje ter Horst in het mantra 'veiligheid gaat boven privacy'. Wie jouw gegevens bewaard en wat daar vervolgens mee gebeurt, who cares: dat zal allemaal wel goed geregeld zijn.
Biometrie
Maar dat is het over het algemeen juist niet. De systemen lijken ook telkens vrij eenvoudig te kunnen worden gekraakt dus hoezo 'veiliger' dan andersoortige opslag? De digitale beveiliging zorgt er hoe dan ook voor dat wij onwillekeurig allerlei sporen achterlaten die niet langer automatisch worden gewist. Iedereen is daarmee in potentie een verdachte geworden.
Dankzij de invoering van de nieuwe Paspoortwet vorig najaar, is Nederland bijvoorbeeld het enige land ter wereld met een centrale databank voor vingerafdrukken. Lees een interview met Annemarie Sprokkereef, biometriedeskundige:
http://www.nrc.nl/opinie/article2309629.ece/Men_realiseert_zich_te_laat_hoe_ingrijpend_de_nieuwe_Paspoortwet_is
Criminologie
In Amerika is men intussen al bezig om, in plaats van alleen ten behoeve van opsporing en vervolging, opgeslagen persoonlijke gegevens aan de hand van computertechnologie tevens om te werken tot het herkennen van voorspelbare patronen in menselijk gedrag. De vraag of misdaad kan worden voorspeld, is daarmee terug van weggeweest. Een halt aan dit alles toeroepen is onmogelijk, maar ter bescherming van de burger moeten er betere waarborgen en protocollen komen. 1984 was als film al erg genoeg.
Aanbevolen
Bekijk de aflevering Digitale Sporen van het programma Labyrint:
http://www.wetenschap24.nl/labyrint/node/96
Geen opmerkingen:
Een reactie posten